متخصص مغز و اعصاب کیست؟ و چه کاری انجام می‌دهد؟

دکتر متخصص مغز و اعصاب پزشکی است که ابتدا هفت سال دوره پزشکی عمومی را گذرانده باشد و بعد از اینکه در آزمون تخصصی قبول می‌شود، چهار سال دوره مغز و اعصاب یا نورولوژی را می‌گذراند. در این دوره فرد در مورد بیماری‌هایی که به هر نحوی آسیبی به سیستم مغز، نخاع و اعصاب محیطی انسان و یا محل اتصال عصب به عضله و یا عضلات انسان وارد شود را آموزش می‌بیند.

برخی از بیماری‌هایی که در اثر آسیب به مغز ایجاد می‌شوند شامل موارد زیر است:

1. بیماری‌هایی مانند سکته مغزی
2. بیماری‌هایی که باعث کوچک شدن مغز می‌شوند مانند آلزایمر، بیماری‌های لوی‌بادی، بیماری پارکینسون
3. بیماری‌های التهابی مغز مانند ام اس، نورولومیت اپتیکا (NMO)، بیماری دویک
4. بیماری‌هایی که در اثر التهاب سایر قسمت‌های بدن مغز را درگیر می‌کند مانند واسکولیت‌ها
5. سرگیجه
6. انواع سردردها
7. بیماری‌هایی که نخاع و بصل‌النخاع درگیر بشوند مانند als
8. بیماری‌های درگیری اعصاب محیطی مانند گیلن‌باره، cidp و میوپاتی‌ها

در این بین بیماری‌هایی مانند تومورهای مغزی و یا تومورهای نخاع چون علائمی شبیه به علائم سایر درگیری‌های مغزی دارند، باید به بهترین متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمود تا پس از بررسی به درستی تشخیص داده شوند.

چه زمانی باید به پزشک مغز و اعصاب مراجعه کنیم؟

هر زمان علائم زیر دیده شود باید به بهترین متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود:

1. سردرد
2. سرگیجه، تاری دید و دو بینی
3. تهوع و استفراغ‌های مداوم که هیچ علت گوارشی و عفونی ندارند
4. تشنج
5. لرزش دست
6. کندی حرکات
7. سفتی اندام‌ها
8. کوچک شدن عضلات
9. دردهای عضلانی ناگهانی
10. خواب رفتگی، لمس شدن و گز گز و مور مور یک طرف بدن
11. کاهش قدرت یک یا دو اندام تحتانی یا دو اندام فوقانی
12. قدرت عضلانی یک طرف بدن غیر قرینه بشود.
13. اختلال عدم تعادل وجود داشته باشد.
14. احساس کند که یک اندامش را حس نمی‌کند و کنترل آن از دستش خارج شده است و یا یک نیمه بدن را نمی‌تواند کنترل کند.
15. تکلم دچار اختلال شده و لغات یادش نمی‌آید.
16. حافظه دچار اختلال شود.
17. یک چشم نابینا شده و سپس خوب شده
18. تاری دید گذرا

بهترین متخصص مغز و اعصاب در تهران

بهترین دکتر مغز و اعصاب کیست؟ چه ویژگی‌هایی دارد؟

بهترین دکتر مغز و اعصاب کسی است که در ابتدا علائم مریض را گوش بدهد و آن‌ها را لیست کند و سپس بر اساس علائم مریض مشاهدات بالینی را انجام دهد.

پس از آن از طریق علائمی که بیمار می‌گوید و معاینه‌ای که انجام می‌دهد تشخیص دهد که کدام قسمت از سیستم اعصاب مرکزی درگیر است. مثلا مغز یا ساقه مغز درگیر است و یا مخچه یا نخاع درگیر است.

اگر نخاع درگیر بود تشخیص دهد کدام قسمت از نخاع درگیر است مثلا گردن، نخاع پشتی و یا نخاع کمری. تشخیص دهد که آیا بیماری اعصاب محیطی وجود دارد و بر اساس آن تشخیص اولیه که می‌دهد برای اثبات فرضیه درخواست پاراکلنیک می‌کند.

برخی از پاراکلینیک‌هایی که در نورولوژی وجود دارد و توسط متخصص مغز و اعصاب به بیمار پیشنهاد داده می‌شود، عبارتند از:

1. نوار مغز
2. سونوگرافی عروق گردن و مغز
3. نوار چشم
4. نوار عصب و عضله
5. ام آر آی از نواحی مختلف مغز با تکنیک‌های مختلف؛ یعنی اینکه با توجه به اینکه به دنبال چه بیماری هستید، بر اساس آن درخواست ام آر آی مخصوص آن کار را کند.

در نهایت بر اساس ام آر آی تشخیص صحیح داده می‌شود و بر اساس آن تشخیص، اقدام درمانی مناسب انجام می‌شود تا مریض در کوتاهترین زمان درمان شود. در این بین ممکن است آزمایشات خون خاصی نیز لازم باشد.

دکتر خوب مغز و اعصاب در تهران

تفاوت متخصص مغز و اعصاب با جراح مغز و اعصاب

دو رشته که از نظر اسمی شبیه به هم هستند و با یکدیگر نیز همپوشانی دارند، جراح مغز و اعصاب و داخلی مغز و اعصاب می‌باشد. داخلی مغز و اعصاب یا نورولوژی در زمینه بیماری‌هایی است که سیستم اعصاب مرکزی را دچار آسیب می‌کنند.

برخی از این موارد عبارتند از:

1. انواع تومور
2. سکته که خون‌رسانی به مغز را مختل می‌کند.
3. اختلالات عملکرد مغزی مانند آلزایمر و بیماری پارکینسون
4. التهابات و عفونت

در صورتی که بیمار مشکلاتی مانند تومورهای مغزی، تومورهای نخاعی، آنومالی مغزی، دیسک کمر و دیسک گردن داشته باشد، نیاز به نمونه‌برداری و جراحی خواهد داشت و باید زیر نظر جراح مغز و اعصاب باشد.

در سایر مواردی که در بالا اشاره شد و در موارد تشخیصی (مثلا فردی با سرگیجه به پزشک مراجعه می‌کند و پس از انجام بررسی‌ها مشخص می‌شود که فرد دارای تومور شوانومای گوش است)، فرد باید به متخصص مغز و اعصاب داخلی مراجعه کند.

بنابراین مرحله تشخیص زیر نظر پزشک مغز و اعصاب داخلی انجام می‌شود و پس از اینکه مشخص شد که فرد تومور دارد و یا برای برطرف کردن این مشکل نیاز به نمونه‌برداری یا عمل جراحی است، فرد به جراح مغز و اعصاب ارجاع داده می‌شود.

به طور کلی موارد زیر نمونه‌هایی از بیماری‌هایی هستند که در زمینه داخلی مغز و اعصاب یا نورولوژی هستند:

1. پارکینسون
2. ام اس
3. سردرد
4. سرگیجه
5. دو بینی و تاری دید

اگر عاملی پیدا شود که نیاز به نمونه‌برداری یا جراحی داشته باشد، فرد به جراح مغز و اعصاب ارجاع داده می‌شود.

تفاوت دکتر مغز و اعصاب و جراح مغز و اعصاب

تفاوت متخصص مغز و اعصاب و روانپزشک چیست؟

رشته دیگری که با مغز و اعصاب همپوشانی دارد، روانپزشکی است. خیلی از اوقات و در بسیاری از بیماری‌های روانپزشکی مانند افسردگی، روان‌پریشی، اسکیزوفرنی و بیماری‌های اضطرابی، علائم بیماری شبیه به علائم بیماری‌های مغز و اعصاب است.

در واقع می‌توان گفت که این بیماری‌های روان‌پزشکی می‌توانند علائم بیماری‌های مغز و اعصاب را تقلید کنند.

وظیفه دکتر متخصص مغز و اعصاب در این وضعیت این است که اثبات کند سیستم مغزی سالم است و پس از اثبات سلامت سیستم مغز و اعصاب شامل مغز، مخچه، نخاع، بصل‌النخاع و اعصاب محیطی، درمان فرد باید تحت اقدامات روان‌پزشکی و روان‌کاوی زیر نظر متخصص روان‌پزشک یا روان‌کاو انجام شود تا علائم بیمار کاهش پیدا کند.

در مشاهدات اولیه و در مراجعه اول هم می‌توان متوجه شد که چه علائمی بیشتر به سمت بیماری‌های روان‌پزشکی است. این علائم عبارتند از:

1. افرادی که به هر طریق افکار خودکشی و یا اقدام به خودکشی کرده‌اند. این افراد حتما باید به روان‌پزشک مراجعه کنند.
2. کسانی که به هر نحوی صدای اضافه می‌شنوند و تصاویر اضافه می‌بینند. اصطلاحا توهم بینایی و یا توهم شنوایی، درواقع illusion و delusion دارند.
3. وسواس‌های خیلی شدید مثلا افرادی که ساعت‌ها در حمام هستند یا ساعت‌ها ظرف می‌شویند.
4. افرادی که به هر دلیلی عملکرد زندگیشان به دلیل اختلالات رفتاری مشکل پیدا کرده است.

اما به طور کلی در سایر موارد، مثلا اگر فردی دچار خواب‌رفتگی یک طرف بدن است، باید به بهترین دکتر مغز و اعصاب تهران مراجعه کند تا بیماری‌های مختلف مانند ام اس، تومور، سکته و سایر علل بررسی شود.

تفاوت فوق متخصص مغز و اعصاب و روانپزشک

خدماتی که توسط دکتر مغز و اعصاب ارائه می‌شود

برخی از خدماتی که توسط دکتر مغز و اعصاب پیشنهاد و ارائه می‌شود عبارتند از:

1. نوروفیدبک
2. تحریک مغناطیسی مغز (TMS/rTMS)
3. نوار مغز
4. نوار عصب و عضله
5. سونوگرافی داپلر عروق مغزی

بهترین کلینیک مغز و اعصاب در تهران کجاست؟

یکی از دیگر از سوالاتی که خیلی از بیماران به دنبال آن هستند این است که بهترین کلینیک مغز و اعصاب در تهران کجاست و چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟! بهترین کلینیک داخلی مغز و اعصاب تهران علاوه بر این که باید محیطی آرام را در اختیار مراجعه‌کنندگان قرار دهد، نیازمند ویژگی‌هایی است که در ادامه بیان شده است:

1. استفاده از کادر مجرب
2. حضور بهترین متخصصین و درمانگران در کلینیک
3. تجهیزات پیشرفته و مدرن روز دنیا جهت انواع تست‌های پاراکلینیک و درمان و بهبود بیماران مانند نوروفیدبک ILF، تحریک مغناطیسی مغز (rTMS)، نوار مغز، نوار عصب و عضله و سونوگرافی داپلر عروق مغزی

تجهیزات پیشرفته در کلینیک داخلی مغز و اعصاب

برخی از تجهیزات و دستگاه‌های پیشرفته که در کلینیک مغز و اعصاب دکتر حمیدرضا رخصت‌یزدی استفاده می‌شود شامل موارد زیر است:

1. نوروفیدبک ILF
2. تحریک مغناطیسی مغز (rTMS)
3. نوار مغز (EEG)
4. نوار عصب و عضله
5. سونوگرافی داپلر عروق مغزی

نوروفیدبک ILF

نوروفیدبک در واقع یک فرآیند یادگیری است و بر اساس شرطی‌سازی امواج مغزی عمل می‌کند. نوروفیدبک ILF جدیدترین روش درمان با نوروفیدبک است و مانند آینه‌ای برای مغز عمل می‌کند و با نشان دادن عملکرد مغز به خودش، باعث بهبود و درمان فرد می‌شود که به این فرآیند خود تنظیمی می‌گویند.

تحریک مغناطیسی مغز (rTMS)

تحریک مغناطیسی مغز یک روش درمان غیر دارویی و غیر تهاجمی، بدون درد با اثربخشی سریع جهت تحریک مغز است که می‌توان برای بهبود علائم و درمان طیف وسیعی از بیماری‌های مغز و اعصاب مورد استفاده قرار گیرد.

نوار مغز (EEG)

تست نوار مغزی برای تشخیص فعالیت الکتریکی مغز انجام می‌شود. در این تست، از صفحه‌های فلزی کوچکی به نام الکترود استفاده می‌شود که به سر متصل می‌شوند.

نوار عصب و عضله

تست نوار عصب و عضله (EMG) یک روش تشخیصی برای ارزیابی سلامت عضلات و سلول‌های عصبی که آن‌ها را کنترل می‌کنند (نورون‌های حرکتی) می‌باشد.

سونوگرافی داپلر عروق مغزی

سونوگرافی داپلر مغز و کاروتید گردن روشی ساده و بی‌خطر می‌باشد که متخصص مغز و اعصاب توسط آن خونرسانی مغز را بررسی و عروق اصلی مغز را از نظر میزان جریان خون و باز بودن رگها ارزیابی می‌کند.

برای کدام بیماری‌ها به کلینیک مغز و اعصاب مراجعه کنیم؟

برخی از بیماری‌هایی که برای درمان آن باید به کلینیک مغز و اعصاب در تهران مراجعه نمایید شامل موارد زیر است:

1. انواع سردرد و میگرن
2. پارکینسون
3. سکته مغزی
4. ام اس
5. پارکینسون
6. آلزایمر
7. تشنج و صرع
8. سرگیجه
9. اختلالات خواب
10. و …

کلینیک داخلی مغز و اعصاب تهران

سردرد چیست؟

به دردی که از سر یا بخش بالایی گردن شروع می‌شود، سردرد می‌گویند. منشا درد بافت‌ها و ساختارهایی است که جمجمه یا مغز را دربر می‌گیرد؛ چرا که خود مغز هیچ عصبی ندارد تا باعث ایجاد حس درد شود. سردرد می‌تواند سنگین، تیز، ضربان‌دار، مداوم، دوره‌ای، خفیف یا شدید باشد.

میگرن چیست؟

میگرن به مجموعه‌ای از علائم عصبی ناتوان کننده می‌گویند که اغلب باعث درد شدید تکرارشونده در یک طرف سر می‌شود. در یک سوم از حملات و سردردهای میگرنی، درد در هر دو طرف سر ایجاد می‌شود.

سکته مغزی چگونه رخ می‌دهد؟

معمولا سکته مغزی از مشکلات ایجاد شده در رگ‌های خونی داخل یا خارج مغز ناشی می‌شود. پلاک‌هایی که از کلسترول، کلسیم، چربی و مواد دیگر تشکیل شده‌اند در دیواره رگ تجمع می‌کنند و موجب تصلب شرایین می‌شوند.

بیماری ام اس

بیماری ام اس (MS) یک بیماری طولانی مدت است که می‌تواند بر مغز، نخاع و اعصاب بینایی چشم‌ها تاثیر بگذارد. بیماری ام اس باعث مشکلاتی در بینایی، تعادل، کنترل عضلات و سایر عملکردهای بدن می‌گردد.

پارکینسون

بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیش‌رونده است که بر نحوه حرکت، صحبت و نوشتن فرد تاثیر می‌گذارد. علائم بیماری پارکینسون به تدریج ظاهر می‌شوند و ممکن است بیماری با لرزش خفیف دست شروع شود.

بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر در دسته بیماری‌های دمانس یا زوال عقل جای می‌گیرد. بیماری دمانس یا زوال عقل یک بیماری تحلیل برنده بافت مغز است. آلزایمر معمولا در افراد سالمند رخ می‌دهد و موجب شکل‌گیری علائمی مثل کاهش عملکرد شناختی، حافظه، تکلم و در نهایت مشکلات حسی و حرکتی در فرد می‌شود.

تشنج و صرع

صرع یا اپی‌لپسی جزو بیماری‌های شایع مغز و اعصاب به شمار می‌رود. صرع یک اختلال مزمن است که علامت اصلی آن تشنج‌های پی در پی است.

منظور از تشنج های تکرار شونده این است که با یک بار تشنج در فرد، تشخیص صرع داده نمی‌شود و همچنین اگر عوامل محرک ایجادکننده خاصی برای تشنج وجود داشته باشد (مانند قند خون یا کلسیم پائین) در این صورت نیز به آن بیماری صرع گفته نمی‌شود.

سرگیجه

علائمی مانند احساس مشکل عدم تعادل یا چرخیدن محیط به دور سر با نام سرگیجه شناخته می‌شوند. این مشکل شیوع بالایی دارد ولی در صورتی‌که علت سرگیجه عواملی مانند فشار پایین خون و یا بیماری پارکینسون باشند می‌تواند به عارضه‌ای جدی تبدیل شود.

اختلالات خواب

هر چیزی که در قابلیت خوابیدن اختلال ایجاد کند به عنوان اختلال خواب شناخته می‌شود. اگر اقدامات زیادی مانند اختصاص دادن زمان کافی برای خواب و تبدیل کردن اتاق خواب به محلی مناسب برای استراحت را امتحان کرده‌اید اما تاثیری نداشته است، پیشنهاد می‌کنیم که به دکتر مغز و اعصاب در زمینه اختلالات خواب مراجعه نمایید.

سی تی اسکن یک روش عکس‌برداری رایج به منظور تشخیص بیماری‌های مغز و اعصاب می‌باشد. سی تی اسکن شامل عکس‌های با زوایای مختلف است که با استفاده از اشعه ایکس گرفته می‌شود.

سی تی اسکن به چه نوع عکس برداری گفته می‌شود؟

سی تی در لغت به معنی مقطع‌نگاری کامپیوتری بوده و نام دیگر سی تی اسکن، کت اسکن می‌باشد. سی تی اسکن شامل ترکیبی از عکس‌های گرفته شده با اشعه ایکس است که از زوایای مختلف گرفته شده و با پردازش کامپیوتری به شکل یک تصویر با مقطع عرضی یا برش‌های مختلف تبدیل شده‌اند.

این عکس‌ها ممکن است از استخوان‌ها، عروق خونی و یا بافت‌های نرم بدن گرفته شده باشند. عکس های دستگاه سی تی اسکن نسبت به عکس‌های معمولی گرفته شده با اشعه ایکس جزئیات بیشتری را نشان می‌دهند.

موارد استفاده از سی تی اسکن

سی تی اسکن استفاده‌های متفاوتی دارد ولی بیشترین استفاده آن برای معاینه سریع افرادی است که دچار آسیب‌های داخلی ناشی از تصادفات رانندگی یا دیگر حوادث شده‌اند. از سی تی اسکن می‌توان برای عکس‌برداری از تقریبا همه جای بدن استفاده کرد. این روش برای تشخیص بیماری‌ها و جراحات و همچنین برنامه‌ریزی درمان، جراحی و پرتودرمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اسکن مغز و اعصاب

سی تی اسکن کرانیال یک ابزار تشخیصی است که برای ایجاد تصاویر با جزئیات بالا از داخل سر (جمجمه، مغز، سینوس‌های جانبی، حفره‌ها و حدقه‌ی چشم) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این روش غیرتهاجمی است، یعنی برای انجام آن نیازی به عمل جراحی نخواهد بود. معمولا توصیه می‌شود که قبل از روی آوردن به روش‌های تهاجمی، علائم متعددی که بر روی سیستم عصبی تأثیر می‌گذارند بررسی شوند.

سی تی اسکن می‌تواند نیاز به فرآیندهای تهاجمی برای تشخیص مشکلات داخل جمجمه را کاهش دهد. این روش یکی از بی‌خطرترین راه‌هایی است که پزشک برای بررسی مشکلات سر و گردن از آن استفاده می‌کند.

مزایای سی تی اسکن

فوآید سی تی اسکن شامل موارد زیر است:

• جامع بودن
• سرعت
• محدودیت‌های کمتر نسبت به اسکن ام آر آی

جامع بودن

سی تی اسکن می‌تواند از استخوان، بافت نرم و عروق خونی به‌طور هم‌زمان عکس‌برداری کرده و نسبت به عکس‌برداری عادی با اشعه‌ی ایکس مزایای بسیار واضحی دارد.

توانایی تشخیصی سی تی اسکن می‌تواند نیاز به بیوپسی با عمل جراحی و یا عمل‌های جراحی تشخیصی را از بین ببرد. توانایی عکس‌برداری به هنگام و زنده در این روش را می‌توان برای هدایت سوزن بیوپسی و دیگر روش‌های مشابه به کار گرفت.

سرعت

اکثر موارد سی تی اسکن تنها چند ثانیه زمان می‌برند و اسکن کل بدن تنها به حدود نیم ساعت زمان احتیاج خواهد داشت. این سرعت به پیدا کردن جراحات داخلی و خونریزی‌های داخلی در زمان مناسب و درنتیجه نجات جان فرد کمک می‌کند.

محدودیت‌های کمتر نسبت به اسکن ام آر آی

CT-SCAN همانند اسکن ام آر آی (MRI) نیازی به بی‌حرکت ماندن مطلق بدن نخواهد داشت. همچنین سی تی اسکن محدودیتی در مورد تجهیزات پزشکی قرار داده شده در بدن ندارد.

کاربردهای سی تی اسکن

تصاویر گرفته شده با سی تی اسکن کرانیال برای دیدن جزئیات بیشتر نسبت به عکس‌برداری معمولی با اشعه ایکس استفاده می‌شوند. این تصاویر می‌توانند به تشخیص طیف وسیعی از عارضه‌ها کمک کنند ازجمله:

• موارد غیرطبیعی در استخوان‌های جمجمه
• بدشکلی‌های عروقی یا وجود رگ‌های خونی غیرطبیعی
• آتروفی بافت‌های مغزی
• نقایص مادرزادی
• آنوریسم مغزی
• خونریزی مغزی
• هیدروسفالی یا تجمع مایعات در جمجمه
• عفونت یا تورم
• آسیب به سر، صورت یا جمجمه
• سکته
• تومور

در مورد برخی آسیب‌ها و یا در مواردی که بیمار بدون وجود دلیل خاصی علائم زیر را نشان می‌دهد، پزشک CT-SCAN مغز درخواست خواهد کرد. این موارد عبارتند از:

• غش کردن
• سردرد
• تشنج به‌خصوص در مواردی که اخیرا تشنج اتفاق افتاده باشد.
• تغییرات رفتاری ناگهانی و یا تغییر در نحوه‌ی تفکر
• کاهش شنوایی
• کاهش بینایی
• ضعف عضلانی یا بی‌حسی و خارش
• اختلالات کلامی
• اختلال در بلع

همچنین از کاربرد CT-SCAN، می‌توان برای کمک به انجام جراحی یا بیوپسی نیز استفاده کرد.

نحوه آماده سازی برای سی تی اسکن

برخی از انواع سی تی اسکن مغز نیازمند جوهر مخصوص بوده که به آن ماده حاجب گفته می‌شود. این ماده قبل از شروع عکس‌برداری وارد بدن می‌شود. این جوهر کمک می‌کند تا نقاط خاصی از بدن وضوح بیشتری در تصاویر داشته باشند.

جوهر را می‌توان از طریق یک ورید در دست یا ساعد بیمار وارد بدن او کرد. در صورت استفاده از جوهر، از بیمار درخواست می‌شود تا به مدت ۴ تا ۶ ساعت قبل از انجام عکس‌برداری، چیزی نخورد و ننوشد.

در صورت واکنش‌های قبلی بیمار نسبت به ماده حاجب، پزشک را در جریان قرار دهید. ممکن است برای انجام بی‌خطر این روش، نیاز به استفاده از داروهای خاصی باشد.

قبل از تزریق ماده حاجب، در صورتی که بیمار از داروی دیابتی متفورمین (گلوکوفاژ) استفاده می‌کند، پزشک را مطلع سازید. ممکن است موارد احتیاطی دیگری نیز وجود داشته باشند که بیمار باید آن‌ها را رعایت کند. همچنین در صورتی که بیمار به مشکلات کلیوی مبتلاست پزشک را مطلع سازید چراکه جوهر استفاده شده برای عکس‌برداری می‌تواند این مشکلات را تشدید کند.

در صورتی که بیمار بیش از ۱۳۵ کیلوگرم وزن دارد، در مورد محدودیت وزنی دستگاه عکس‌برداری سوال کنید. برخی از دستگاه‌ها این محدودیت‌ها را دارند.

چگونه سی تی اسکن انجام میشود؟

در سی تی اسکن کرانیال، چندین عکس با اشعه ایکس از شما گرفته می‌شود. سپس یک کامپیوتر این عکس‌ها را با یکدیگر ترکیب کرده و تصاویر پر جزئیاتی از سر بیمار ایجاد می‌کند. این تصاویر به پزشک برای انجام تشخیص کمک می‌کنند. این روش معمولا در بیمارستان یا مراکز عکس‌برداری انجام می‌شود.

عکس‌برداری از بیمار تنها ۱۵ دقیقه زمان خواهد برد. برای عکس‌برداری بیمار باید جواهرات و دیگر اشیای فلزی را از بدن خود دور کند. این فلزات می‌توانند به دستگاه عکس‌برداری آسیب رسانده و باعث اختلال در اشعه ایکس شوند.

احتمالا از بیمار خواسته می‌شود تا لباس مخصوص بیمارستان را بپوشد. بسته به علت درخواست سیتی اسکن مغز، بیمار باید به پشت یا به شکم خود بر روی یک تخت باریک بخوابد. ثابت ماندن کامل بیمار در طول عکس‌برداری اهمیت زیادی دارد. کوچک‌ترین مقدار حرکت باعث تار شدن عکس‌ها خواهد شد.

برخی از افراد از سی تی اسکن هراس داشته و از فضای بسته داخل دستگاه می‌ترسند. در این موارد پزشک یک داروی آرام‌بخش برای حفظ آرامش بیمار در طول عکس‌برداری تجویز خواهد کرد.

آرام‌بخش همچنین به بی‌حرکت ماندن بیمار نیز کمک خواهد کرد. در صورت درخواست برای کودکان نیز، از داروی آرام‌بخش به دلایل ذکر شده استفاده خواهد شد.

بیمار بر روی تخت خوابیده و تخت به آرامی وارد دستگاه می‌شود تا جایی که سر بیمار درون دستگاه قرار بگیرد. ممکن است از بیمار خواسته شود تا برای مدت کوتاهی نفس خود را حبس کند.

دستگاه عکس‌برداری اشعه ایکس دور سر بیمار چرخیده و عکس‌های متعددی با زوایای مختلف از او می‌گیرد. به هر یک از این عکس‌ها یک برش گفته می‌شود. کنار هم قرار دادن این برش‌ها، یک تصویر سه‌بعدی ایجاد می‌کند. این عکس‌ها را می‌توان بلافاصله بر روی نمایشگر مشاهده کرد. سپس این تصاویر ذخیره شده و چاپ می‌شوند.

برای امنیت بیمار، دستگاه سی تی اسکن مغز دارای میکروفون و بلندگو بوده که بیمار می‌تواند از طریق آن با تکنسین عکس‌برداری سی تی اسکن در تماس باشد.

عوارض سی تی اسکن

عوارض جانبی و خطرات سی تی اسکن شامل ناراحتی، قرار گرفتن در معرض تشعشعات و واکنش آلرژیک نسبت به ماده حاجب می‌باشد. نگرانی‌های خود را قبل از عکس‌برداری سی تی اسکن با پزشک در میان بگذارید تا خطرات احتمالی کاهش یافته و بتوان عکس‌برداری مفیدتری را انجام داد.

ناراحتی

انجام سی تی اسکن مغز یک فرایند بدون درد است. برخی از افراد ممکن است به دلیل سختی تخت احساس ناراحتی کرده و یا نتوانند بی‌حرکت بمانند.

ممکن است بیمار به هنگام وارد شدن ماده حاجب به ورید، اندکی احساس سوزش کند. برخی از افراد نوعی مزه فلزی در دهان و احساس گرما در کل بدن خواهند داشت. این واکنش‌ها طبیعی بوده و معمولا کمتر از یک دقیقه زمان می‌برند.

قرار گرفتن در معرض تشعشعات

سیتی اسکن بیمار را در معرض مقداری اشعه قرار می‌دهد. پزشکان معمولا عقیده دارند که خطر این عکس‌برداری نسبت به خطر تشخیص داده نشدن عارضه‌های جدی در بدن ناچیز است.

خطر یک مرتبه عکس‌برداری کم است ولی با عکس‌برداری‌های متعدد با اشعه‌ی ایکس و سی تی اسکن، این خطر افزایش خواهد یافت. اسکنرهای جدید، بیمار را در معرض اشعه کمتری نسبت به مدل‌های قدیمی‌تر قرار می‌دهند.

در صورت باردار بودن بیمار، پزشک را مطلع سازید. ممکن است پزشک بتواند با استفاده از دیگر روش‌های عکس‌برداری، از قرار گرفتن جنین در معرض اشعه جلوگیری کند. ازجمله این روش‌ها می‌توان به اسکن سر ام آر آی یا اولتراسوند که از اشعه استفاده نمی‌کند اشاره کرد.

واکنش آلرژیک نسبت به ماده حاجب

در صورتی که بیمار قبلا نسبت به ماده حاجب واکنش آلرژیک نشان داده است، پزشک را در جریان قرار دهید. ماده حاجب معمولا حاوی ید بوده و ممکن است باعث حالت تهوع، استفراغ، راش پوستی، کهیر، خارش و یا عطسه در افرادی که به ید حساس هستند شود.

قبل از تزریق این ماده به بدن، داروهای استروئیدی و آنتی هیستامین به بیمار داده می‌شوند تا با این علائم مقابله کند. پس از عکس‌برداری سیتی اسکن، در صورت ابتلای بیمار به دیابت یا بیماری‌های کلیوی، ممکن است برای خارج کردن ید از بدن، لازم باشد تا بیمار مقادیر زیادی مایعات بنوشد.

در موارد بسیار نادر سی تی اسکن مغز، ممکن است ماده حاجب باعث شوک آنافیلاکسی شود که یک واکنش آلرژیک کلی در بدن بوده و می‌تواند کشنده باشد. در صورت اختلالات تنفسی بیمار، بلافاصله تکنسین عکس‌برداری را مطلع کنید.

درد سیاتیک معمولا از کمر شروع شده و سپس در پشت باسن، پشت ران و ساق پا احساس می‌شود. درد سیاتیک نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد و درصورت عدم درمان می‌تواند باعث تشدید درد شود.

منظور از درد سیاتیک چیست؟

سیاتیک به خودی خود یک بیماری نیست بلکه نشانه وجود یک بیماری است. لغت سیاتیک، علائم پا درد، سوزش، بی‌حسی و ضعفی که از قسمت پایین کمر شروع شده، به باسن و سپس با پایین عصب سیاتیک بزرگ در پشت هر پا می‌رسد را توصیف می‌کند.

سیاتیک زمانی ایجاد می‌شود که فشاری به عصب سیاتیک وارد شود. سیاتیک معمولا در اثر بیرون زدگی دیسک در ستون فقرات و سیاتیک کمر یا در اثر رشد بیش از حد استخوان (بیرون زدگی) در کمر ایجاد می‌شود. در موارد نادر، ممکن است یک تومور به عصب فشار وارد کرده یا عصب در اثر بیماری دیابت تحت فشار قرار گیرد.

هرچند درد سیاتیک در اکثر افراد بدون درمان برطرف می‌شود اما سیاتیک باعث ایجاد آسیب عصبی دائمی می‌شود. اگر احساس بی‌حسی یا ضعف در پا و اختلال در عملکرد روده و مثانه شدید، به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم شما شدید بود یا بیش از یک ماه طول کشید، به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

روش‌های درمانی سیاتیک شامل دارو، تزریق داروهای استروئیدی، فیزیوتراپی و در برخی موارد جراحی می‌باشد.

علت و عوامل ایجاد سیاتیک

عوامل ایجاد دردهای سیاتیکی شامل موارد زیر است:

• سن
• چاقی
• شغل
• نشستن طولانی مدت
• دیابت

سن

تغییرات ناشی از سن در ستون فقرات، مانند بیرون زدگی دیسک و استخوان، رایج‌ترین علت ایجاد سیاتیک است.

چاقی

افزایش فشار روی ستون فقرات و وزن زیاد باعث ایجاد تغییراتی در ستون فقرات و تحریک سیاتیک می‌شود.

شغل

شغلی که مستلزم چرخش کمر، حمل اشیای سنگین یا راندن وسایل موتوری برای مدت طولانی باشد می‌توانند از جمله عوامل دردهای سیاتیک به شمار روند؛ اما شواهدی که نشان دهنده رابطه قطعی بین شغل و سیاتیک باشند، وجود ندارد.

نشستن طولانی مدت

افرادی که مدت زیادی می‌نشینند یا زندگی بی‌تحرکی دارند بیشتر از افراد فعال در معرض ابتلا به سیاتیک هستند.

دیابت

دیابت، که نشان دهنده نحوه استفاده بدن از قند است، خطر ایجاد آسیب عصبی را افزایش می‌دهد.

علائم درد سیاتیک

دردی که از پایین ستون فقرات به باسن و پایین پا می‌رود از علائم سیاتیک است. ممکن است در هر قسمتی از مسیر عصب سیاتیک، درد حس شود اما معمولا درد از قسمت پایین کمر به باسن و سپس به پشت ران و پشت ساق پا می‌رود.

درد سیاتیک کمر ممکن است خفیف یا شدید و همراه با حس سوزش یا درد طاقت فرسا باشد. گاهی حسی شبیه شوک الکتریکی یا ضربه ناگهانی در بیمار ایجاد می‌شود. عطسه، سرفه و نشستن طولانی مدت باعث تشدید درد سیاتیک می‌شوند.

معمولا فقط یک سمت از بدن فرد به درد سیاتیک مبتلا می‌شود. برخی از افراد حس سوزش، بی‌حسی و ضعف عضلانی نیز دارند. ممکن است در قسمتی از پا حس درد و در قسمتی دیگر احساس کرختی به وجود آید.

تشخیص سیاتیک چگونه است؟

پزشک در هنگام معاینه، قدرت عضلانی و عکس العمل‌های بیمار را بررسی می‌کند. به عنوان مثال، از بیمار می‌خواهد که روی انگشتان یا پاشنه پا راه برود، از حالت نشسته بلند شود و یا روی کمر دراز کشیده و یکی یکی پاهایش را بالا آورد. معمولا درد سیاتیک کمر با انجام این حرکات افزایش می‌یابد.

اکثر افراد بیرون زدگی دیسک یا استخوان دارند که توسط عکس‌ رادیوگرافی و دیگر آزمایش‌های تصویری مشخص می‌شود اما هیچ نشانه‌ای از بیرون زدگی ندارند.

بنابراین، پزشک معمولا آزمایشی برای بیمار تجویز نمی‌کند مگر اینکه بیمار درد شدید داشته باشد یا درد او پس از چند هفته برطرف نشود. در این صورت پزشک موارد زیر را تجویز می‌کند:

• عکس رادیوگرافی
• ام آر آی
• سی تی اسکن
• الکترومیوگرافی (نوار عصب و عضله)

تشخیص سیاتیک

عکس رادیوگرافی

عکس رادیوگرافی از ستون فقرات بیمار محل بیرون زدگی یا رشد بیش از حد استخوان، که به عصب فشار می‌آورد، را نشان می‌دهد.

ام آر آی

در ام آر آی با استفاده از امواج رادیویی و مغناطیسی قوی تصاویر مقطعی از کمر بیمار تهیه‌ ‌می‌شود. ام آر آی تصاویر دقیقی از استخوان و بافت‌های نرمی مانند دیسک کمر یا سیاتیک کمر تهیه می‌کند. در حین انجام ام آر آی، بیمار روی تختی دراز کشیده و وارد دستگاه ام آر آی می‌شود.

سی تی اسکن

زمانی که از سی تی اسکن برای تصویربرداری از ستون فقرات استفاده می‌شود، قبل از تابش اشعه ایکس، یک ماده کنتراست به مجرای ستون فقرات تزریق می‌شود. فرآیند تزریق ماده کنتراست به مجرای ستون فقرات را میلوگرام سی تی می‌نامند. سپس ماده کنتراست در اطراف نخاع و اعصاب نخاعی به گردش در آمده و در عکس با رنگ سفید نشان داده می‌شود.

الکترومیوگرافی (نوار عصب و عضله)

الکترومیوگرافی تعداد پالس‌های الکتریکی تولید شده توسط عصب و پاسخ عضلات به پالس‌های تولید شده را اندازه‌گیری می‌کند. الکترومیوگرافی نشان دهنده فشار وارده بر عصب در اثر بیرون زدگی دیسک یا تنگی مجرای نخاعی است.

روش های درمان سیاتیک

پزشک یکی از روش‌های زیر را برای درمان سیاتیک به بیمار توصیه می‌کند:

• دارو درمانی
• طب فیزیکی
• تزریق داروهای استروئیدی
• طب سوزنی
• درمان دستی (ماساژ و جا اندازی مفاصل و استخوان‌ها)
• جراحی

داروی درد سیاتیک

داروهایی که برای درد سیاتیک تجویز می‌شوند عبارتند از:

• داروهای ضد التهاب
• شل کننده عضلات
• آرکوتیک‌ها
• داروهای ضد افسردگی تری سایکلیک
• داروهای ضد تشنج

طب فیزیکی برای درمان درد سیاتیک

زمانی که از شدت درد سیاتیک بیمار کاسته شد، پزشک یا متخصص طب فیزیکی یک برنامه بازتوانی برای پیشگیری از ایجاد مشکل برای بیمار در آینده تهیه می‌کند. برنامه پیشگیری کننده شامل انجام ورزش‌هایی برای اصلاح وضعیت فیزیکی بیمار، تقویت عضلات کمر و افزایش انعطاف بیمار می‌باشد.

درمان قطعی سیاتیک

تزریق داروهای استروئیدی

در برخی موارد، پزشک ممکن است تزریق داروهای کورتیکواستروئیدی به اطراف ریشه‌های اعصاب درگیر را تجویز کند. کورتیکواستروئیدها با کاهش التهاب اطراف عصب آسیب دیده، باعث کاهش درد سیاتیک می‌شوند.

تاثیر کورتیکواستروئیدها پس از چند ماه از بین می‌رود. تعداد دفعات تزریق داروهای کورتیکواستروئید محدود است زیرا تزریق مکرر باعث ایجاد عوارض جانبی خطرناکی می‌شود.

طب سوزنی درد سیاتیک

در طب سوزنی، پزشک سوزن‌های بسیار ظریفی را به نقاط مشخصی از پوست بیمار وارد می‌کند. برخی از مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که طب سوزنی درد سیاتیک را از بین می‌برد، در حالی که مطالعات دیگر تاثیر طب سوزنی در رفع درد سیاتیک را رد می‌کنند.

درمان دستی (ماساژ و جا اندازی مفاصل و استخوان‌ها)

تنظیم ستون فقرات نوعی روش درمانی سیاتیک است که متخصصان ماساژ برای درمان مشکلات حرکتی ستون فقرات استفاده می‌کنند. هدف از روش درمان دستی، بازگردانی حرکات ستون فقرات و در نتیجه بهبود عملکرد و کاهش درد سیاتیک است.

درمان قطعی درد سیاتیک

تنظیم ستون فقرات، مانند دیگر روش‌های استاندارد، برای کاهش درد پایین کمر بسیار مفید و بی خطر است، اما ممکن است برای دردهای تابشی مناسب نباشد.

جراحی سیاتیک

معمولا زمانی که فشار وارده به عصب باعث ضعف شدید و ایجاد اختلال در عملکرد روده‌ها و مثانه شده باشد، یا زمانی که درد سیاتیک رو به پیشرفت بوده و با دیگر روش‌ها نیز بهبود نیابد از جراحی استفاده می‌شود. جراح می‌تواند استخوان یا دیسک بیرون زده، که باعث فشار به عصب می‌شود را بردارد.

درمان خانگی سیاتیک

در اکثر افراد، درمان خانگی درد سیاتیک مفید است. اگرچه چند روز استراحت باعث بهبود درد سیاتیک می‌شود اما عدم تحرک برای مدت زمان طولانی باعث تشدید علائم و نشانه‌ها می‌شود.

برخی از درمان‌های خانگی مفید برای سیاتیک عبارتند از:

• کمپرس سرد
• کمپرس گرم
• حرکات کششی
• مصرف داروهای بدون نسخه

کمپرس سرد

در ابتدا با چندین بار و هر بار ۲۰ دقیقه قرار دادن کمپرس سرد روی محل، درد کمی تسکین می‌یابد. از یک کمپرس یخ یا تکه‌های یخ پیچیده شده در حوله استفاده کنید.

کمپرس گرم

پس از ۲ تا ۳ روز، محل را گرم کنید. از کیسه آب گرم، یک لامپ گرم یا یک تشک برقی با کمترین حرارت ممکن استفاده کنید. اگر درد سیاتیک همچنان ادامه داشت، یکی در میان از کمپرس سرد و گرم استفاده کنید.

حرکات کششی

حرکات کششی قسمت پایین کمر باعث تسکین درد سیاتیک و کاهش فشار وارده به ریشه‌ی عصب می‌شود. از انجام حرکات تند و سریع، حرکات پرشی و چرخشی اجتناب کرده و سعی کنید حداقل ۳۰ ثانیه در هر موقعیت حرکتی بمانید.

مصرف داروهای بدون نسخه‌

داروهای ضد درد، مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین IB و داروهای دیگر) و ناپروکسن سدیم نیز به تسکین درد سیاتیک کمک می‌کنند.

چگونگی پیشگیری از ایجاد سیاتیک

پیشگیری از درد سیاتیک همیشه امکان‌پذیر نیست و ممکن است بیماری عود کند. اما رعایت موارد زیر به محافظت از کمر کمک می‌کند:

• ورزش منظم
• نشستن صحیح
• قرارگیری بدن در موقعیت صحیح

ورزش منظم

برای داشتن کمری قوی، به عضلات اصلی توجه کنید. عضلات شکم و پایین کمر نقش مهمی در تراز بدن دارند. از پزشک بخواهید حرکات مناسب برای تقویت این عضلات را به شما آموزش دهد.

به طور صحیح بنشینید

محلی را برای نشستن انتخاب کنید که دارای محافظ پایین کمر و محلی برای قرار دادن بازوها بوده و پایه متحرکی داشته باشد. یک بالش یا حوله را رول کرده و در گودی کمر قرار دهید تا انحنای طبیعی کمر حفظ شود. زانوها و باسن را در یک خط قرار دهید.

بدن را در موقعیت صحیح قرار دهید

اگر فرد می‌خواهد مدتی طولانی بایستد، باید مرتب یک پا را روی چهار پایه قرار دهد تا پا استراحت کند. زمانی که فرد جسم سنگینی را بلند می‌کند، اندام‌های پایینی باید عمل بلند کردن را انجام دهند. بدن باید در حالت کاملا صاف، پایین و بالا شود. کمر خود را کاملا راست نگه داشته و از زانوها خم و راست شوید.

جسمی که می‌خواهید بلند کنید را نزدیک بدن نگه دارید. از بلند شدن و چرخیدن همزمان اجتناب کنید. اگر جسم مورد نظر سنگین بوده و یا بلند کردن آن سخت است، از فرد دیگری برای بلند کردن آن کمک بگیرید.

مغز، طناب نخاعی و عصب‌ها در کنار یکدیگر، سیستم عصبی بدن انسان را تشکیل می‌دهند.

سیستم عصبی، تمامی عملکرد‌های بدن را تحت کنترل دارد.

زمانی که سیستم عصبی بدن دچار مشکلی می‌شود ممکن است شما در حرکت دادن اعضای بدن، صحبت کردن، بلعیدن غذا، نفس کشیدن، یادگیری یا بسیاری دیگر از عملکرد‌های بدن خود دچار مشکل شوید.  

همچنین ممکن است حافظه، حس لامسه یا خلق و خوی شما دچار اختلال شود.

بیشتر از ۶۰۰ نوع بیماری عصبی مختلف وجود دارد.

درمان اختلالات

برخی از بیماری‌های عصبی با درمان مناسب و به موقع و انجام توانبخشی‌های لازم، بهبود پیدا کرده و بیمار نیز نتایج خوبی بعد از درمان می‌گیرد

اما برخی دیگر نتایج درمانی چندان امیدوارکننده‌ای به دنبال ندارند.

در این موارد به جای آنکه روی غیر قابل درمان بودن بیماری تاکید شود، سعی می‌شود سبک زندگی بیمار به نحوی تغییر داده شود و

درمان‌های توانبخشی انجام شود تا بیمار بتواند با ناتوانی یا مشکل خود بسیار راحت‌تر کنار بیاید و زندگی آسوده‌تری داشته باشد.

ارزیابی و تشخیص بیماری‌های سیستم عصبی می‌تواند بسیار پیچیده باشد.

بسیاری از علائم ناشی از این بیماری‌ها مشابه هستند و مجموعه‌های مختلفی از این علائم مشابه برای هر یک از بیماری‌های مختلف بروز می‌کند.

متخصصین اعصاب که بیماری‌های سیستم عصبی را درمان می‌کنند ممکن است مجبور باشد زمان زیادی را صرف کنند تا بتوانند تشخیص صحیحی از بیماری داشته باشند.

در بسیاری از موارد لازم است که پزشک آزمایشات مختلفی را تجویز کند تا احتمال ابتلا به بیماری‌های دیگر را بررسی کند و در انتها به تشخیصی که بیش از همه محتمل است برسد.

متخصصین مغز و اعصاب می‌توانند خدمات تشخیصی و درمانی کامل و همه‌جانبه‌ای را برای اغلب بیماری‌ها و اختلالات شایع سیستم عصبی بدن انسان ارائه دهند.

جهت دریافت نوبت مشاوره توسط متخصص مغز و اعصاب و یا رزرو وقت با ما تماس بگیرید.

سیستم عصبی چیست؟

سیستم عصبی بدن انسان یک سیستم بسیار پیچیده و پیشرفته است که فعالیت‌های بدن را تنظیم کرده و هدایت می‌کند و

بین اعضای مختلف بدن هماهنگی ایجاد می‌کند.

سیستم عصبی بدن از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

سیستم اعصاب مرکزی و سیستم اعصاب محیطی. به جز مغز و طناب نخاعی، سایر ارگان‌های بسیار مؤثر در سیستم عصبی عبارت‌اند از:

• چشم‌ها
• گوش‌ها
• اعضای حسی که در چشایی نقش دارند.
• اعضای حسی که در بویایی نقش دارند.
• گیرنده‌های حسی که در پوست، مفاصل، عضلات و دیگر قسمت‌های بدن قرار دارند.

انواع بیماری‌های سیستم عصبی

برای آن که بتوان دسته‌بندی مناسب و رضایت‌بخشی از بیماری‌های سیستم عصبی ارائه نمود،

این دسته‌بندی نه‌تنها باید شامل نوع آسیب و واکنش بدن باشد بلکه باید محل بروز این آسیب را نیز شامل شود.

نوع آسیب می‌تواند مادرزادی، عفونی، تروما، نئوپلاسم، اختلال عروقی، فرسایشی، متابولیسمی، مسمومیت یا کمبود ویتامین و مواد معدنی باشد.

محل بروز این آسیب‌ها نیز می‌تواند در هر جایی از سیستم عصبی مانند مننژ، اعصاب محیطی، غشای خاکستری یا سفید نخاعی، مخ یا مخچه باشد.

البته عوامل مختلف دیگری مانند سن و جنسیت بیمار نیز می‌توانند در این دسته‌بندی دخیل باشند.

درمان اختلالات

در مواردی، سلول‌های عصبی بر اثر عاملی مانند عفونت به صورت مستقیم آسیب می‌بینند

اما در اغلب موارد، آسیب سلولی به صورت غیر مستقیم بر اثر بیماری‌های عروقی یا متابولیسمی است که بر ارگان‌های اصلی بدن مانند قلب، کلیه، ریه‌ها یا کبد اثر می‌گذارند. اختلالات سیستم عصبی بدن انسان می‌توانند بر اثر بیماری‌های زیر باشد:

• بیماری‌های عروقی مانند سکته مغزی، سکته ایسکمیک گذرا، خونریزی زیر عنکبوتیه و خونریزی در غشای مغزی.
• عفونت مانند مننژیت، انسفالیت، پولیو و عفونت در فضای اپیدورال اطراف طناب نخاعی.
• اختلالات ساختاری مانند ضربه مغزی، ضایعات نخاعی، فلج بل، اسپوندیلوز گردن، سندرم تونل کارپال،
• تومور مغزی یا طناب نخاعی، نوروپاتی اعصاب محیطی و سندرم گیلن باره (Guillain-Barré).
• اختلالات عملکردی مانند سردرد، صرع، سرگیجه و درد عصبی
• بیماری‌های فرسایشی مانند بیماری پارکینسون، ام اس، بیماری ALS،‌هانتینگتون و آلزایمر

علائم

مواردی که در ادامه آمده‌اند، شایع‌ترین علائمی هستند که به دنبال اغلب بیماری‌های سیستم عصبی بدن انسان بروز می‌کنند.

البته هر یک از بیماران ممکن است به علائم متفاوتی دچار شوند. برخی از شایع‌ترین ابن علائم عبارت‌اند از:

• سردرد ناگهانی و گذرا یا مداوم
• سردردی که تغییر حالت می‌دهد و با سردردهای دیگر فرق دارد.
• احساس گزگز و مورمور شدن بدن یا از دست دادن حس لامسه
• ضعف عضلانی یا از دست دادن قدرت عضلانی
• از دست دادن ناگهانی بینایی یا دوبینی
• اختلال در توانایی‌های ذهنی
• از دست دادن تعادل بدن
• از دست دادن حافظه 
• خشک شدن عضلات و مشکل در حرکت
• تشنج و لرزش بدن
• درد کمر که تا پاها، انگشتان یا دیگر قسمت‌های بدن منتشر می‌شود.
• تحلیل رفتن عضلات بدن و اختلالات گفتاری

این علائم تنها مختص بیماری‌ها و اختلالات سیستم عصبی نیستند و می‌توانند نشان‌دهنده‌ی بیماری‌های دیگر نیز باشند.

همیشه برای تشخیص صحیح لازم است به پزشک متخصص مراجعه کنید.

تشخیص

مهم‌ترین تست‌های تشخیصی برای تشخیص بیماری‌های سیستم عصبی عبارت‌اند از:

سی تی اسکن

در این روش از ترکیب تصویر اشعه ایکس و تکنولوژی کامپیوتری برای تولید تصاویری افقی یا سطح مقطعی از بدن استفاده می‌شود.

تصاویر سی تی اسکن دارای جزئیات دقیقی هستند و می‌توانند بافت استخوان، ماهیچه، چربی و ارگان‌های بدن را نشان بدهند.

نوار مغزی (EEG)

در این تست، فعالیت الکتریکی مغز توسط الکترودهایی که به سر چسبانده می‌شوند، ارزیابی می‌شود.

اسکن ام آر آی (MRI)

اسکن ام آر آی یکی از روش‌های عکسبرداری است که در آن از آهنرباهای بزرگ،

امواج رادیوفرکوئنسی و تکنولوژی کامپیوتری برای تولید تصاویر دقیق از ساختار‌ها و ارگان‌های بدن استفاده می‌شود.

درمان اختلالات

تست‌های تشخیصی عملکرد الکتریکی (الکترودیاگنوزیس)

این تست‌ها شامل نوار عصب و عضله و تست هدایت عصبی می‌شود. در این تست‌ها، اختلالات عضلانی و نورون‌های حرکتی تشخیص داده شده و ارزیابی می‌شوند. برای انجام این کار، تعدادی الکترود روی پوست روی عضله قرار داده می‌شوند (یا درون عضله قرار میگیرند) و سپس فعالیت الکتریکی و واکنش ماهیچه ثبت می‌شود.

اسکن پت یا توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)

این اسکن با استفاده از تکنولوژی کامپیوتری انجام می‌شود و تصاویری از فعالیت مغزی به دست می‌دهد.

در این تست، گلوکزی که با ماده رادیواکتیو علامت‌گذاری شده است به بدن بیمار تزریق می‌شود و سپس میزان حضور این گلوکز در مغز اندازه‌گیری می‌شود.

آنژیوگرافی

در آنژیوگرافی از رگ‌هایی به سمت مغز می‌روند یا از مغز می‌آیند، اسکن تصویری تهیه می‌شود.

آزمایش مایع مغزی نخاعی

در این تست از مایع مغزی نخاعی که در ستون فقرات قرار دارد، نمونه‌گیری می‌شود و این مایع تحت آزمایش قرار می‌گیرد.

اولتراسوند (همان سونوگرافی)

در این تست از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویری از رگ‌های خونی، بافت‌ها و ارگان‌ها استفاده می‌شود.

از تصاویر سونوگرافی معمولاً برای بررسی عملکرد ارگان‌های داخلی بدن و جریان خون در شریان‌های مختلف استفاده می‌شود.

نوروسونوگرافی

در این روش از امواج صوتی با فرکانس بسیار بالایی استفاده می‌شود که به پزشک این امکان را می‌دهد که سیستم عصبی از جمله مغز، طناب نخاعی و دیگر ساختارهای عصبی را بررسی کند.

درمان

روش‌های درمانی بسیار زیادی برای درمان انواع بیماری‌های سیستم عصبی بدن انسان وجود دارد، از جراحی گرفته است تا توانبخشی، فیزیوتراپی و تجویز دارو.

دارودرمانی

این موضوع کاملاً قابل‌درک است که بیماران با دانستن این موضوع که به بیماری عصبی مبتلا هستند، وحشت‌زده می‌شوند.

اما بیماران باید بدانند که بسیاری از بیماری‌ها و علائم آن با دارودرمانی قابل‌کنترل هستند. این داروها به بیمار کمک می‌کنند که بهتر بتواند بیماری خود را کنترل کنند، علائم خود را بهبود دهند و سطح کیفی زندگی خود را بالا ببرند.

نوع دارویی که برای درمان بیمار تجویز می‌شود به نوع بیماری او بستگی دارد.

برخی از داروهای پرکاربرد در درمان اختلالات سیستم عصبی عبارت‌اند از داروهای کورتیکاستروئید که اغلب برای درمان بیماری ام اس تجویز می‌شوند.

درمان اختلالات

این داروها می‌توانند به کاهش التهاب در بدن کمک کنند.

داروهای مؤثر بر دوپامین مانند لوودوپا نیز معمولاً برای درمان بیماری‌هایی مانند پارکینسون تجویز می‌شوند تا خشکی بدن و لرزش را کمتر کنند.

بهبودی

  جدای از مسئله‌ی درمان بیماری، گاهی توانبخشی به بیمار پس از دوره‌ی درمانی نیز اهمیت بسیاری دارد و بیمار برای به دست آوردن دوباره‌ی عملکرد‌های بدن خود لازم است که دوره‌های توانبخشی را طی  کند.

همین‌قدر که بیمار برای گذراندن دوره توانبخشی به مراکز توانبخشی معرفی می‌شود، خود یک نشانه‌ی امیدوارکننده است چراکه در صورتی که شانس بهبودی برای بیمار نباشد،

به مراکز توانبخشی معرفی نمی‌شود.

توانبخشی برای بهبود بیماری‌ها و اختلالات عصبی عبارت است از:

• ایجاد تغییراتی در سبک زندگی برای پیشگیری یا کم کردن عوارض و تأثیرات بیماری
• انجام فیزیوتراپی برای کنترل برخی از علائم و بازیابی عملکردهای حرکتی بدن
• کنترل درد (چرا که برخی اختلالات ایجاد شده در بدن با درد زیادی همراه هستند)

تست نوار مغز یکی از اصلی‌ترین رو‌ش های تشخیص بیماری‌هایی مانند صرع، تشنج و میگرن است.

کاربرد تست نوار مغز در تشخیص بیماری های مغزی

تست نوار مغزی برای تشخیص فعالیت الکتریکی مغز انجام می‌شود. در این تست، از صفحه‌های فلزی کوچکی به نام الکترود استفاده می‌شود که به سر متصل می‌شوند.

سلول‌های مغزی شما از طریق سیگنال‌های الکتریکی با هم ارتباط برقرار می‌کنند و این انتقال سیگنال حتی در زمانی که خواب هستید نیز ادامه دارد. این فعالیت الکتریکی به صورت امواجی در نتایج تست نوار مغزی نشان داده می‌شود.

تست نوار مغز یکی از اصلی‌ترین تست‌های تشخیصی برای تایید ابتلا به بیماری صرع است. البته از این تست برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها یا مشکلات دیگر نیز استفاده می‌شود.

برای تشخیص بیماری‌هایی دیگری چون تشنج، تومور مغزی، دمانس یا زوال عقل و سکته نیز از نوار مغزی و یا دستگاه eeg استفاده می‌کند.

نصب دستگاه نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی هیچ درد یا خطری نداشته و بیمار بعد از اتمام آن می‌تواند به کارهای روزمره‌ی خود ادامه دهد. همچنین فرآیند گرفتن نوار مغزی ۴۵ دقیقه تا ۲ ساعت به طول می‌انجامد.

تست نوار مغز

چرا و چه موقع تست نوار مغز بگیریم؟

تست نوار مغزی نشان دهنده فعالیت الکتریکی مغز است و می‌تواند در تشخیص بیماری‌های مغزی خصوصا صرع مفید باشد. تست نوار مغزی نمی‌تواند میزان هوش یا ابتلا به بیماری‌های روانی را تشخیص دهد.

تست نوار مغز می‌تواند در تشخیص یا درمان این موارد مفید باشد:

• صرع یا تشنج
• تومور مغزی
• ضربه به سر
• اختلال عملکرد مغزی که می‌تواند علل مختلفی داشته باشد.
• التهاب مغزی
• سکته مغزی
• اختلالات خواب
• دمانس (زوال مغزی)

از تست نوار مغز همچنین برای تشخیص کمای مداوم استفاده می‌شود. تست نوار مغز را می‌توان به صورت همزمان با بیهوشی برای تشخیص میزان بیهوشی بیمار استفاده کرد.

آیا نوار مغزی ضرر دارد؟ عوارض آن چیست؟

انجام تست نوار مغزی کاملا ایمن است. در برخی از موارد به صورت کاملا عمدی سعی می‌شود که در حین انجام تست افراد مبتلا به صرع برای بروز تشنج تحریک شوند اما تمامی مراقبت‌های پزشکی لازم در حین انجام تست انجام می‌شود.

آمادگی قبل از نوار مغزی چگونه است؟

برای آماده شدن جهت گرفتن نوار مغزی لازم است کارهای زیر انجام شود:

• سر خود را بشویید اما از هیچ کرم یا نرم کننده‌ای استفاده نکنید یا بر سر خود ژل یا واکس یا اسپری نزنید. استفاده از این محصولات می‌تواند موجب شود که چسبیدن الکترودها با سر مشکل شود.
• در روز انجام تست از خوردن کافئین خودداری کنید، چرا که بر روی نتایج تست اثر می‌گذارد.
• داروهای همیشگی خود را طبق معمول مصرف کنید مگر این که پزشکتان از شما خواسته باشد که داروهایتان را نخورید.
• اگر لازم باشد در حین انجام تست بخوابید، ممکن است پزشکتان از شما بخواهد که قبل از تست کمتر بخوابید یا اصلا نخوابید تا در حین تست خوابتان ببرد.

الکتروانسفالوگرافی و تست نوار مغزی

نحوه انجام تست نوار مغز

شما در هنگام انجام تست نوار مغزی کاملا راحت هستید و هیچ دردی حس نمی‌کنید. الکترودهایی که روی سر قرار داده می‌شوند، هیچ حسی ایجاد نمی‌کنند و تنها فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می‌کنند.

در حین انجام تست نوار مغزی، اتفاقات زیر می‌افتد:

1. یک تکنسین اندازه دور سر شما را می‌گیرد و روی سر شما علامت گذاری می‌کند تا محل قرار دادن الکترودها را مشخص کند. ممکن است روی این نقاط مشخص شده روی مغز کرم مخصوصی زده شود تا کیفیت دریافت سیگنال توسط الکترودها بیشتر شود.
2. تکنسین با کمک چسب مخصوصی، صفحه‌های فلزی بسیار کوچکی به نام الکترود را روی سر شما قرار می‌دهد.
3. در برخی از موارد از یک کلاه لاستیکی استفاده می‌شود که روی سر محکم می‌شود و سپس الکترودها روی آن قرار داده می‌شوند. این الکترودها به سیم‌هایی متصل هستند که اطلاعات دریافتی را به یک کامپیوتر انتقال می‌دهند.
4. بعد از این که الکترودها قرار داده شدند، انجام تست در حدود ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. اگر نیاز باشد که در حین انجام تست بخوابید، ممکن است انجام تست تا ۳ ساعت نیز طول بکشد.

در حین انجام تست شما در حالتی کاملا راحت هستید و چشمان شما بسته است. در بسیاری از موارد، ممکن است تکنسین از شما بخواهد که چشمان خود را باز کنید و ببندید یا یک محاسبه ساده انجام دهید، یک پاراگراف از یک متن را بخوانید، به یک تصویر نگاه کنید، نفس عمیق بکشید یا به نوری که فلش می‌زند نگاه کنید.

در هنگام انجام تست نوار مغز ممکن است نوار ویدئویی نیز ضبط شود. حرکات بدن شما در حین انجام تست ضبط می‌شوند. این ترکیب اطلاعاتی می‌تواند به تشخیص بهتر بیماری کمک کند.

اقدامات بعد از گرفتن نوار مغزی

تکنسین بعد از اتمام گرفتن نوار مغز، الکترودها را از روی سر برمی‌دارد. در صورتی که از هیچ ماده آرام بخشی استفاده نشده باشد، شما هیچ عوارض جانبی احساس نمی‌کنید و می‌توانید بلافاصله بعد از تست به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهید.

در صورتی که در حین انجام تست از ماده آرام بخش استفاده شده باشد، کمی طول می‌کشد که اثر دارو از بین برود و بنابراین شما نمی‌توانید بعد از تست، رانندگی کنید. بهتر است با یکی از آشنایان یا دوستان خود هماهنگ کنید که بعد از اتمام تست شما را به خانه برسانند.

انواع امواج مغزی

امواج مغزی انواع مختلفی دارند که شامل موارد زیر است:

• امواج آلفا که تنها زمانی وجود دارند که شما چشمان خود را بسته‌اید اما بیدار هستید. این امواج در حالتی که چشم‌ها باز هستند یا شما روی موضوعی تمرکز دارید نیز استفاده می‌شود.
• امواج بتا در زمان هوشیاری یا بعد از مصرف بالای دوز بالایی از برخی داروها مانند بنزودیازپاین تولید می‌شوند.
• امواج دلتا معمولا در کودکان و افرادی که خواب هستند وجود دارند.
• امواج تتا این امواج نیز در مغز افراد خواب و کودکان وجود دارد.

نتیجه نوار مغز چه چیزی را نشان می‌دهد؟

نوار مغزی تستی است که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری کرده و ثبت می‌کند. در این تست، حسگرهای مخصوصی به نام الکترود به سر شما متصل می‌شوند. این الکترودها از طریق سیم‌هایی به مغز شما متصل هستند. نتیجه تست نوار مغزی در همان روزی که تست را می‌دهید، آماده خواهند بود.

تفسیر نتایج نوار مغزی در دو دسته عالی و غیرعادی تقسیم‌بندی می‌شود.

تفسیر نتایج عادی نوار مغز

تفسیر نتایج عادی نوار مغز به این صورت است:

• در افراد بزرگسالی که کاملا بیدار و هوشیار هستند تفسیر تست نوار مغزی در اغلب موارد امواج آلفا و بتا را نشان می‌دهد.
• هر دو طرف مغز نشان دهنده الگوی فعالیت الکتریکی یکسان هستند.
• هیچ گونه کاهش یا افزایش ناگهانی در فعالیت الکتریکی مغز وجو ندارد.
• در صورتی که در هنگام انجام تست از فلش نور استفاده شود، یک قسمت از مغز یک واکنش کوتاه به هر بار فلش زدن نور نشان می‌دهد اما امواج مغزی حالتی عادی دارند.

تفسیر نتایج عادی نوار مغزی

تفسیر نتایج غیر عادی نوار مغزی

دو طرف مغز دارای الگوی فعالیت الکتریکی متفاوتی هستند. این موضوع می‌تواند بدین معنا باشد که در یک طرف یا یک ناحیه از مغز مشکلی وجود دارد.

تست نوار مغزی نشان دهنده فعالیت الکتریکی بالای مغز به طور ناگهانی است و یا برعکس فعالیت الکتریکی مغز به طور ناگهانی کم می‌شود. این تغییرات می‌توانند ناشی از تومور، عفونت یا صرع باشند.

اگر شخص به صرع مبتلا باشد، محل دقیق بروز این فعالیت‌های الکتریکی غیر عادی در مغز می‌تواند به تشخیص نوع صرع یا تشنج کمک کند. در بسیاری از افراد مبتلا به صرع احتمال دارد که فعالیت مغزی در زمان‌های بین بروز حمله و تشنج، عادی باشد. تست نوار مغزی به تنهایی نمی‌تواند ابتلا به صرع را به طور قطعی تایید کند.

تفسیر نتایج غیر عادی نوار مغزی

تغییراتی در الگوی تولید پالس‌های الکتریکی مغز وجود دارد که این تغییرات تنها مختص یک ناحیه از مغز نیستند. مشکلی که کل مغز را درگیر کرده است، می‌تواند چنین تغییراتی را ایجاد کند. برخی از عواملی که احتمالا می‌توانند موجب این تغییرات غیر عادی شوند عبارتند از:

• مسمومیت با دارو
• عفونت (انسفالیت)
• اختلالات متابولیسمی مانند دیابت.

این مشکلات می‌توانند تعادل شیمیایی را در بدن و از جمله در مغز تغییر دهند.

نتایج تست نشان دهنده امواج دلتا یا مقدار زیادی امواج تتا در افراد بزرگسال و هوشیار است. این موضوع می‌تواند احتمالا نشان دهنده آسیب مغزی یا بیماری مغزی باشد. برخی از داروها نیز می‌توانند چنین اثری را ایجاد کنند.

نوار مغزی نشان دهنده هیچ فعالیت الکتریکی در مغز نیست. در این حالت، نوار مغزی تنها یک خط کاملا صاف است. این موضوع نشان می‌دهد که مغز فعالیتی ندارد. این مشکل معمولا ناشی از کمبود اکسیژن یا جریان خون در مغز است. این حالت می‌تواند در افرادی که در کما هستند رخ دهد. در برخی از موارد نیز بیهوشی شدید ناشی از داروهای بیهوشی نیز می‌تواند چنین اثری ایجاد کند.

سونوگرافی ترانس کرانیال دوبلکس رنگی چیست؟

سونوگرافی ترانس کرانیال دوبلکس رنگی (TCCS) به صورت گسترده برای بررسی سیستم عروق مغزی در بیماران مبتلا به گرفتگی عروق مغز و گردن استفاده می‌شود. این روشی غیرجراحی و فوری است به همین دلیل می‌تواند به عنوان ابزاری آماده جهت تشخیص بیماران دارای مشکل در همودینامیک مغز استفاده شود.

مطالعات مختلفی اهمیت آن را در تشخیص و بررسی سکته شدید مغزی نشان داده است. TCCS با ترکیب تصویرسازی روش B و داپلر رنگی به نسبت سونوگرافی داپلر ترانسکرانیال، مزایای متعددی دارد:

• تشخیص دقیق‌تری از جریان خون رگ‌های مغزی مشخصی را نشان می‌دهد
• آسیب‌شناسی رگ‌ها را به صورتی دقیق‌تر و با جزئیات بیشتری فراهم می‌کند
• به ابزار تصحیح زاویه این فرصت را می‌دهد که اندازه‌گیری دقیق‌تری از سرعت جریان خون را ارائه دهد

سونوگرافی رنگی

به علاوه، TCCS امکان تشخیص مکان بطن سوم و جابجایی شدید مغز (از خط وسط) در سکته مغزی ایسکمیک را هم فراهم می‌سازد. با اینکه خونریزی مغزی (شامل خونریزی ناشی از سکته مغزی)، آنوریسم، ناهنجاری آرتریووتوس با TCCS قابل تشخیص هستند، اما در این وضعیت‌ها اولین روشی که به ذهن می‌رسد نیست.

TCCS روز به روز بیشتر در مطالعات روی درمان‌های ریکانالیزاسیون به عنوان ابزاری جهت بررسی بیماری‌ انسداد بخش‌های اصلی عروق مغزی، برای بررسی ریکانالیزاسیون، و برای کمک به اتخاذ تصمیمات درمانی استفاده می‌شود. بررسی‌های توسط اولتراسوند اطلاعات پیش‌آگهی مهمی درباره مرحله حاد سکته مغزی به دست می‌دهد.

از رایج ترین روش کاربردی سونوگرافی TCCS تشخیص گرفتگی عروق (مغز ،قلب و گردن) است. گرفتگی عروق باید در اسرع وقت تشخیص داد شود و درمان به سرعت آغاز شود.

برای اطمینان بیشتر از وضعیت سلامتی اکثرا توصیه می شود که این سونوگرافی در افراد بالای ۵۰ سال، دیابتی، چربی و فشار خون باید سالی یکبار انجام شود.

بیماری زوال عقل یا دمانس مغزی

بیماری دمانس مغزی به گروهی از علائم گفته می‌شود که می‌تواند در سالمندان و جوانان ایجاد شود و علت‌های مختلفی دارد. برخی علائم بیماری زوال عقل از دست دادن حافظه و تغییرات خلقی است که می‌توان با دارو و سایر روش‌ها برای درمان و بهبود آن اقدام نمود.

زوال عقل یا دمانس چیست؟

بیماری دمانس یا زوال مغزی یک بیماری خاص نیست بلکه به گروهی از علائم گفته می‌شود تا حدی بر حافظه، تفکر و توانایی‌های اجتماعی فرد اثر می‌گذارند که در عملکردهای روزانه فرد اختلال ایجاد می‌کنند. درست است که دمانس یا زوال عقل موجب از دست رفتن حافظه می‌شود اما علل مختلف دیگری هم می‌توانند موجب از دست رفتن حافظه شوند.

بنابراین ضعف حافظه، به تنهایی نشان‌دهنده این نیست که شما دچار زوال عقل شده‌اید. بیماری آلزایمر یکی از شایع‌ترین علل بروز دمانس مغزی در افراد مسن است اما این بیماری می‌تواند علل دیگری نیز داشته باشد. بسته به علت بروز دمانس، برخی از علائم مرتبط با آن ممکن است درمان شوند.

درباره دمانس مغزی بیشتر بدانید

دمانس مغزی گروهی از علائم است که فراموشی و ضعف حافظه نیز یکی از آن‌ها است. سایر علائم مربوط به زوال عقل شامل مشکل در فکر کردن، حل مسائل و مشکلات زبانی و گفتاری می‌شود. این تغییرات معمولا در ابتدا بسیار جزئی و خفیف هستند اما به تدریج تا حدی شدید می‌شوند که روند زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

افراد مبتلا به دمانس همچنین ممکن است دچار تغییرات رفتاری و خلق‌وخو نیز شوند. زوال عقل زمانی ایجاد می‌شود که مغز بر اثر بیماری مانند آلزایمر یا سکته‌های مغزی مکرر آسیب می‌بیند.

این مشکلات را می‌توان با سی تی اسکن و گروهی از تست‌های نورولوژیکی بر روی سیستم عصبی بدن، تشخیص داد. درمان این مشکلات نیز با مصرف دارو و برخی ویتامین‌ها و انجام بعضی روش‌های فیزیوتراپی خاص مانند ماساژ است.

بنابراین اگر یکی از عزیزان شما به علائم دمانس مبتلا شده است لازم است به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید تا از شدت گرفتن و بدتر شدن علائم او جلوگیری کنید.

علت بیماری دمانس مغزی

بیماری دمانس مغزی بر اثر آسیب به سلول‌های عصبی در مغز ایجاد می‌شود که این آسیب ممکن است در نواحی مختلفی از مغز باشد. علائم دمانس در هر فرد به طور متفاوتی بروز می‌کنند که این موضوع بستگی به ناحیه آسیب‌دیده در مغز دارد.

علل ایجاد بیماری دمانس پیش‌رونده

علت دمانس پیش‌رونده که بهبود پیدا نمی‌کنند و قابل بازگشت نیستند، عبارتند از:

1. بیماری آلزایمر
2. دمانس عروقی
3. زوال عقل با اجسام لویی
4. دمانس گیجگاهی پیشانی (فرونتوتمپورال)
5. دمانس ترکیبی

بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت دمانس در سالمندان

شایع‌ترین علت دمانس در افراد بالای ۶۵ سال، بیماری آلزایمر است. هرچند علت بروز بیماری آلزایمر مشخص نیست اما در مغز این افراد همیشه پلاک‌ها و گره‌های بافتی یافت می‌شود. این پلاک‌ها از پروتئینی به نام بتاآمیلوئید تشکیل شده‌اند و ماده اصلی گره‌های بافتی نیز پروتئینی به نام تائو است. وجود برخی عوامل ژنتیکی خاص نیز می‌تواند احتمال بروز آلزایمر را زیاد کند.

دمانس عروقی

دومین علت شایع بروز دمانس، وارد شدن آسیب به عروقی است که به مغز خون‌رسانی می‌کنند. مشکلات عروقی می‌تواند ناشی از سکته مغزی یا سایر بیماری‌های عروقی باشد.

زوال عقل با اجسام لویی

اجسام لویی در واقع توده‌های پروتئینی غیرعادی هستند که در مغز افراد مبتلا به این نوع بیماری‌های دمانس اجسام لویی، آلزایمر و پارکینسون یافت می‌شوند. این نوع از زوال عقل نیز یکی از انواع شایع دمانس است.

دمانس گیجگاهی پیشانی (فرونتوتمپورال)

در این بیماری گروهی از سلول‌های مغزی آسیب می‌بینند که در ناحیه قدامی گیجگاهی مغز قرار دارند. این نواحی از مغز بیشتر بر روی رفتار، زبان و گفتار و شخصیت فرد کنترل دارند.

دمانس ترکیبی

انجام مطالعات بر روی مغز افراد بالای ۸۰ سال که به دمانس (علائم فرسایش مغزی) مبتلا بوده‌اند، نشان داده است که اغلب این افراد به طور همزمان به چند نوع دمانس (مانند دمانس عروقی، اجسام لویی و آلزایمر) مبتلا بوده‌اند.

تحقیقات زیادی همچنان در حال انجام هستند تا مشخص شود که داشتن چند نوع دمانس به طور همزمان، چگونه بر بروز علائم مختلف تاثیر می‌گذارد.

سایر بیماری‌های مرتبط با دمانس یا زوال عقل

سایر بیماری‌های مرتبط با دمانس یا زوال عقل شامل موارد زیر است:

1. بیماری هانتینگتون
2. آسیب مغزی بر اثر ضربه به سر
3. بیماری کروتزفلد یاکوب (CJD) یا جنون گاوی
4. بیماری پارکینسون
5. عفونت و بیماری‌های سیستم ایمنی
6. اختلالات متابولیسمی و غدد
7. کمبود‌های غذایی
8. واکنش به داروها
9. هماتوم در اطراف غشای مغزی
10. مسمومیت
11. تومور مغزی
12. آنوکسی یا کمبود اکسیژن
13. هیدروسفالی فشار معمولی

بیماری هانتینگتون

این بیماری بر اثر جهش ژنتیکی ایجاد می‌شود و موجب می‌شود که برخی از سلول‌های مغزی و نخاعی شما از بین بروند. علائم و نشانه این بیماری عبارتند از اختلالات شدید فکری (اختلال درک) که در سن ۳۰ الی ۴۰ سالگی بروز می‌کند.

آسیب مغزی بر اثر ضربه به سر

ممکن است بر اثر وارد شدن ضربات مکرر به سر، آسیب‌های جدی به مغز وارد شود. این حالت برای مثال ممکن است برای ورزشکاران بوکس، ورزشکاران فوتبال آمریکایی یا سربازان پیش بیاید.

بسته به این که کدام قسمت از مغز آسیب‌دیده است، این آسیب می‌تواند موجب بروز علائم دمانس مانند افسردگی، عصبانیت شدید، حرکات غیر هماهنگ، اختلال در گفتار، حرکات آرام بدن و لرزش بدن شود. این علائم ممکن است سال‌ها پس از آسیب‌دیدگی بروز کنند.

بیماری کروتزفلد یاکوب (CJD) یا جنون گاوی

این بیماری معمولا بدون هیچ عامل خطر مشخصی بروز می‌کند و احتمال می‌رود که ناشی از نوعی پروتئین غیرعادی در بدن باشد. بیماری جنون گاوی می‌تواند ارثی باشد و یا بر اثر تماس با مغز و بافت سیستم عصبی شخص بیمار، به فرد دیگر منتقل شود.

بیماری پارکینسون

بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون نهایتا دچار علائم دمانس می‌شوند.

عفونت و بیماری‌های سیستم ایمنی

ممکن است بر اثر تب یا سایر واکنش‌های سیستم ایمنی برای مبارزه با عفونت، علائم مشابه با بیماری دمانس بروز کنند. بیماری‌هایی مانند ام اس که ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به سیستم عصبی هستند نیز ممکن است علائم دمانس را ایجاد کنند.

اختلالات متابولیسمی و غدد

افراد مبتلا به اختلال تیروئیدی، هیپوگلیسمی (کمبود قند خون)، کمبود یا داشتن مقدار بیش‌ازحد سدیم یا کلسیم یا افراد مبتلا به نقص عملکردی در جذب ویتامین B12 ممکن است به علائم مشابه دمانس یا تغییرات خلق‌وخویی دچار شوند.

کمبود‌های غذایی

نخوردن آب کافی (کم‌آبی بدن)، عدم مصرف ویتامین B1 به اندازه کافی (که در افراد مبتلا به اعتیاد الکل شایع است) و عدم مصرف ویتامین B6 و B12 به میزان کافی می‌تواند موجب بروز علائم مشابه دمانس یا زوال عقل شود.

واکنش به داروها

واکنش بدن نسبت به تاثیر یک دارو یا بر هم کنش چند دارو که با یکدیگر مصرف شده‌اند، ممکن است موجب بروز علائم مشابه بیماری دمانس مغزی شود.

هماتوم در اطراف غشای مغزی

خونریزی بین سطح مغز و لایه پوششی که مغز را احاطه کرده است می‌تواند موجب بروز علائم دمانس شود. این نوع خونریزی در بین افراد مسن که زمین خورده‌اند زیاد اتفاق می‌افتد.

مسمومیت

قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین مانند سرب یا سایر مواد مسموم‌کننده مانند آفت‌کش‌ها و همچنین مصرف مواد مخدر غیرقانونی و سوءمصرف الکل می‌توانند موجب بروز علائم دمانس شوند. ممکن است با انجام اقدامات درمانی، این علائم بهبود پیدا کنند.

تومور مغزی

در موارد بسیار نادری، ممکن است علائم دمانس بر اثر آسیب‌های ناشی از تومور مغزی باشد.

آنوکسی یا کمبود اکسیژن

این مشکل با نام هیپوکسیا نیز شناخته می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که یک ارگان به دلیلی اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند. آنوکسی ممکن است بر اثر آسم شدید، حمله قلبی، مسمومیت مونوکسید کربن یا هر علت دیگری ایجاد شود.

هیدروسفالی فشار معمولی

این وضعیت بر اثر بزرگ شدن بطن‌های مغزی ایجاد می‌شود و می‌تواند موجب مشکلات راه رفتن، اختلالات ادراری و از دست دادن حافظه شود.

علائم بیماری زوال عقل چیست؟

علائم زوال عقل یا دمانس با توجه علت اصلی بروز آن متفاوت هستند اما شایع‌ترین علائم آن عبارتند از:

1. از دست دادن حافظه که معمولا توسط همسر یا اعضای دیگر خانواده مورد توجه قرار می‌گیرد.
2. مشکل در برقراری ارتباط با دیگران و یافتن کلمات مناسب در حین حرف زدن
3. مشکل در استدلال و حل مسئله
4. مشکل در انجام وظایف ذهنی سنگین و پیچیده
5. مشکل در برنامه‌ریزی و هماهنگی کارها
6. مشکل در تعادل و هماهنگی اعضای بدن
7. گیج بودن و عدم تمرکز
8. افسردگی
9. اضطراب
10. پارانویا

علائم زوال عقل یا دمانس

دلایل بیماری زوال عقل و عوامل افزایش خطر ابتلا به آن

بسیاری از عوامل خطر می‌توانند در نهایت منجر به بیماری زوال عقل یا دمانس شوند. برخی از دلایل زوال عقل عبارتند از:

1. سن
2. سوابق خانوادگی
3. سندرم دان
4. اختلالات ادراکی خفیف
5. مصرف زیاد الکل
6. افسردگی
7. دیابت
8. سیگار کشیدن
9. ابتلا به آپنه (وقفه تنفسی در خواب)

راه های تشخیص دمانس یا زوال عقل

برای تشخیص دمانس یا زوال عقل پزشک ذر ابتدا علائم و شرح‌ حال شما را بررسی کرده و شما را معاینه فیزیکی می‌کند. او همچنین از یکی از نزدیکان شما در مورد علائمی که دارید سؤال می‌کند.

هیچ تست منفرد و مشخصی برای تشخیص قطعی بیماری زوال عقل وجود ندارد و بنابراین پزشکان برای تشخیص دقیق مشکل از چندین روش تشخیصی مختلف استفاده می‌کنند. این تست‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

1. تست‌های ادراکی و نوروفیزیولوژیک
2. ارزیابی نورولوژیکی
3. اسکن مغزی
4. تست‌های آزمایشگاهی

تست‌های ادراکی و نوروفیزیولوژیک

پزشک می‌تواند عملکرد فکری و ادراکی شما را تحلیل کند. تست‌های مخصوصی برای ارزیابی عملکردهای فکری ماند حافظه، تشخیص موقعیت، استدلال، قضاوت، تمرکز و مهارت‌های زبانی و گفتاری وجود دارند.

تشخیص بیماری دمانس یا زوال عقل

ارزیابی نورولوژیکی

ممکن است پزشک عملکرد حافظه، گفتار، ادراک بینایی، تمرکز، قابلیت حل مسئله، حواس تعادل بدن و رفلکس‌ها و سایر علائم مربوط به سیستم عصبی بدن شما را ارزیابی کند.

اسکن مغزی

اکسن مغزی توسط دستگاه‌های زیر انجام می‌شود:

1. سی تی اسکن
2. اسکن ام آر آی
3. پت اسکن (PET scans)

سی تی اسکن و ام آر آی

با استفاده از این اسکن‌ها می‌توان به دنبال علائم بروز سکته مغزی، خونریزی مغزی، تومور یا هیدروسفالی بود.

پت اسکن (PET scans)

این اسکن‌ها، الگوی عملکردی مغز و همچنین وجود رسوبات پروتئین آمیلوئید در مغز را نشان می‌دهند. این پروتئین یکی از علائم مشخصه ابتلا به آلزایمر است.

تست‌های آزمایشگاهی

با انجام آزمایش خون می‌توان مشکلات فیزیکی که بر عملکرد مغز تاثیر دارند را شناسایی نمود، مانند کمبود ویتامین B12 و کم‌کاری غده تیروئید. گاهش اوقات مایع مغزی نخاعی برای بررسی عفونت، التهاب و برخی بیماری‌های فرسایشی مورد آزمایش قرار می‌گیرد.

درمان دمانس

در اغلب موارد نمی‌توان بیماری دمانس را به طور کامل درمان کرد اما راه‌هایی برای کنترل علائم آن وجود دارند. برخی از این راه‌ها عبارتند از:

1. دارو درمانی
2. روش‌های درمانی مکمل
3. سایر روش‌های درمان دمانس

دارو درمانی

این داروها برای بهبود موقتی علائم دمانس تجویز می‌شوند:

1. مهارکننده‌های کولین استراز
2. ممانتین

مهارکننده‌های کولین استراز

این داروها شامل دونپزیل (آریسیتپ)، ریواستیگمین (اگزلون) و گالانتامین (رازادین) می‌شوند و نحوه تاثیرگذاری آن‌ها به این صورت است که میزان پیام رسان‌های شیمیایی مؤثر در حافظه و استدلال مغزی را افزایش می‌دهند.

ممانتین

این دارو موجب تنظیم فعالیت گلوتامات می‌شود. گلوتامات نوعی پیام رسان شیمیایی در عملکردهای مغزی مانند یادگیری و حافظه است. در برخی از موارد، ممانتین همراه با مهارکننده‌های کولین استراز تجویز می‌شود.

روش‌های درمانی مکمل

انواع روش‌های درمان دمانس از جمله مصرف مکمل‌های غذایی، داروهای گیاهی و تراپی‌های مختلف برای افراد مبتلا به بیماری دمانس مورد ارزیابی و تحقیق قرار گرفته‌اند. برخی از این روش‌ها می‌توانند مزایایی را به همراه داشته باشند.

برخی از این روش‌ها برای افراد مبتلا به آلزایمر و سایر انواع زوال عقل که مورد مطالعه قرارگرفته‌اند عبارتند از:

1. ویتامین E: برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف ویتامین E می‌تواند در کند کردن روند آلزایمر مؤثر باشد، اما شواهد کمی برای اثبات قطعی این نظریه وجود دارد.
2. اسیدهای چرب امگا۳: برخی از شواهد نشان داده‌اند که خوردن ماهی برای ۳ بار در هفته می‌تواند خطر بروز زوال مغزی را کاهش دهد.

سایر درمان‌ها

این روش‌های درمان دمانس یا زوال عقل ممکن است در کاهش آشفتگی و اضطراب بیمار موثر باشند و موجب آرامش بیشتر بیمار شوند:

1. موسیقی درمانی
2. آروماتراپی (رایحه درمانی) که در آن از روغن‌های گیاهی معطر استفاده می‌شود.
3. ماساژ درمانی
4. هنردرمانی

سیستم عصبی بدن عبارت است از مغز، نخاع، دستگاه‌های حسی و تمامی اعصابی که این اندام‌ها را به دیگر مناطق بدن متصل می‌کنند.

آناتومی سیستم عصبی بدن شامل چه قسمت‌هایی است؟

آناتومی سیستم عصبی بدن انسان را می‌توان به دو زیر سیستم که با هم در تعامل هستند تقسیم کرد:

1. سیستم عصبی محیطی
2. سیستم عصبی مرکزی

سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است و سیستم عصبی محیطی شبکه گسترده‌ای از اعصاب است که سیستم عصبی مرکزی را به ماهیچه‌ها و قسمت‌های حسی مرتبط می‌سازد.

سییستم مغز و اعصاب انسان، سیستم بسیار پیچیده‌ای است که از بافت‌ها و سلول‌های گوناگون تشکیل شده و وظیفه و نوع عملکرد هر کدام بسیار متفاوت می‌باشد. اگر مبتلا به یکی از بیماری‌های سیستم عصبی هستید آشنایی با سیستم عصبی به طور مختصر و ساده شما را در درمان بیماری یاری می‌نماید.

بخشهای سیستم عصبی مرکزی

قسمت‌های مختلف سیستم عصبی مرکزی عبارتند از:

• پوست سر
• مننژ یا پرده‌های مغز
• سد خونی مغزی
• مغز
• نخاع

آناتومی سیستم عصبی مرکزی

پوست سر

جمجمه از مغز محافظت می‌کند و روی آن را پوست سر پوشانده است. پوست سر از یک لایه پوست بیرونی تشکیل شده که آزادانه به غلاف‌ ماهیچه متصل است. غلاف ماهیچه یک لایه تاندون مسطح و وسیع است که لایه‌های سطحی پوست را نگه می‌دارد.

پوشش استخوانی زیر غلاف ماهیچه، استخوان‌های جمجمه را محکم در بر گرفته و وظیفه محافظت از استخوان‌ها، غذارسانی به استخوان‌ها و ترمیم استخوان‌ها را بر عهده دارد.

مننژ یا پرده‌های مغز

در زیر لایه جمجمه، سه لایه پرده وجود دارد که مننژ یا پرده‌های مغز نامیده می‌شوند و مغز را احاطه کرده‌اند. لایه مننژی که به استخوان‌های جمجمه نزدیک‌تر است، سخت شامه (لایه ی محکم و خارجی مغز) نامیده می‌شود. در زیر لایه سخت شامه، لایه عنکبوتیه وجود دارد.

درونی‌ترین لایه مننژ، یک غشاء حساس به نام نرم شامه است. لایه نرم شامه، بر خلاف دیگر لایه‌های مننژ، محکم به سطح پیچاپیچ مغز چسبیده است. در بین لایه عنکبوتیه و نرم شامه، فضای زیر عنکبوتیه یا ساب آراکنوئید وجود دارد.

فضای زیر عنکبوتیه با مایع مغزی نخاعی پر شده است. این مایع آبکی توسط سلول‌های کوروئید پلکسوس (شبکه مشیمه‌ای) تولید می‌شود. شبکه مشیمه‌ای یا کوروئید پلکسوس، فضایی در هر بطن مغز است که از سلول‌های اپیتلیال مکعبی (که شبکه‌های مویرگی متراکم اطراف را در برگرفته‌اند) تشکیل شده است. مایع مغزی نخاعی مواد غذایی را به بافت‌های عصبی برده و مواد زائد را از بافت‌های عصبی خارج می‌کند.

سد خونی مغزی

بافت‌های سیستم عصبی مرکزی از محفاظت بیشتری برخوردار هستند زیرا مانند سایر بافت‌ها در معرض خون و سیستم ایمنی قرار ندارند. عروق خونی که مواد مغذی و سایر مواد شیمیایی را به مغز می‌رسانند، در بالای نرم شامه قرار دارند.

مویرگ‌های متصل به رگ‌های خونی مغز، نفوذپذیری کمتری نسبت به مویرگ‌های سایر نقاط بدن دارند. سلول های اندوتلیال مویرگی، اتصالات تنگی را تشکیل می‌دهند که انتقال اجزای خون به مغز را کنترل می‌کند.

علاوه بر این، مویرگهای جمجمه دارای روزنه‌ها (ساختاری پر از منفذ که توسط یک غشا محاصره شده‌ است) و کیسه‌های پینووکیتوتیک کمتری نسبت به دیگر مویر‌گ‌ها هستند. در نتیجه، مواد سیستم گردش خون ارتباط مستقیم با سیستم عصبی مرکزی ندارند.

این پدیده به نام سد خونی مغزی شناخته می‌شود. سد خونی مغزی مایع مغزی نخاعی را از آلودگی محافظت می‌کند و پاتوژن‌های میکروبی را از مغز دور نگه می‌دارد. در نتیجه هیچ میکروبیتا (جاندار ریز) طبیعی در مایع مغزی نخاعی وجود ندارد.

سد خونی مغزی نیز مانع حرکت بسیاری از داروها، به ویژه ترکیباتی که محلول در چربی نیستند، به مغز می‌شود. سد خونی مغزی انشعابات عمیقی برای درمان عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی دارد، زیرا داروها نمی‌توانند از سد خونی مغزی عبور کرده و بر پاتوژن‌هایی که باعث عفونت می شوند تاثیر گذارند.

مغز

مغز، که برای محافظت بیشتر در جمجمه محصور شده، از سه قسمت اصلی تشکیل شده است:

• مغز پیشین که حافظه و تفکر را کنترل می‌کند
• مخچه که تعادل و هماهنگی را کنترل می‌کند
• بصل النخاع که فعالیت‌های غیر ارادی مثل ضربان قلب، تنفس و هضم را کنترل می‌کند.

مغز یک فرد بزرگسال ۳ پوند (حدود یک و نیم کیلوگرم) وزن دارد. مغز دارای ۱۰۰ بیلیون عصب است که نورون نامیده می‌شوند و تریلیون‌ها سلول کمکی به نام گلیا دارد.

نخاع

نخاع نیز مانند مغز در یک ساختار محافظت کننده محصور شده است. درون مهره‌ها، ماده‌ای از جنس پرده سخت شامه مغز، آراکنوئید یا عنکبوتیه، نرم شامه و یک سد خونی نخاعی وجود دارد که انتقال اجزای خون از رگ‌های خونی مرتبط با نخاع را کنترل می‌کند.

بخشهای سیستم عصبی محیطی

سیستم عصبی محیطی از اعصابی تشکیل شده که اندام‌ها، اعضا و دیگر قسمت‌های بدن را به مغز و نخاع متصل می‌کند. دستگاه عصبی محیطی، بر خلاف مغز و نخاع، هیچ محافظی از جنس استخوان، مننژ یا سدهای خونی ندارد. در نتیجه اعصاب سیستم عصبی محیطی بیشتر در معرض آسیب و عفونت هستند.

آسیب‌های میکروبی به اعصاب محیطی منجر به سوزش یا بی حسی می‌شود که به نام نوروپاتی شناخته شده است. آسیب‌های روحی و عوامل دیگری به جز عفونت، مانند برخی از داروها یا بیماری‌های مزمن مانند دیابت نیز باعث سوزش و بی حسی می‌شوند.

سلول‌های سیستم عصبی

بافت‌های سیستم عصبی مرکزی و محیطی از سلول‌هایی به نام سلول‌های گلیال (سلول‌های نوروگلیال ) و نورون‌ها (سلول‌های عصبی) تشکیل شده‌اند که در ادامه به بررسی هرکدام می‌پردازیم:

نورون‌ها

نورون‌ها همان سلول‌های عصبی هستند. نورون یک سلول تحریک‌پذیر الکتریکی است که اطلاعات را از طریق سیگنال‌های الکتریکی و شیمیایی پردازش کرده و سپس اطلاعات را انتقال می‌دهد.

سیگنال‌های شیمیایی از طریق سیناپس‌ها که اتصالات خاص با سلول‌ها هستند، به نورون‌ها می‌رسند. نورون‌ها به یکدیگر متصل شده و شبکه‌ای را تشکیل می‌دهند.

یک نورون معمولی شامل یک جسم سلولی (که سوما نامیده می‌شود)، یک دندریت و یک آکسون است. دندریت‌ها رشته‌هایی هستند که از جسم سلولی بوجود می‌آیند، و اغلب تا صدها میکرومتر گسترش یافته و دارای چندین شاخه هستند که یک درخت دندریتیک پیچیده را تشکیل می‌دهند. آکسون یک رشته سلولی خاص است که از جسم سلولی بوجود آمده و تا فاصله یک متر حرکت می‌کند.

سلول‌های گلیال

سلول‌های گلیال در سازماندهی نورون‌ها کمک کرده و چهارچوبی برای برخی از ویژگی‌های عملکردهای نورونی فراهم می‌کنند و همچنین در بهبود و التیام آسیب‌های عصبی نیز نقش دارند.

سیستم اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک

سیستم اعصاب پاراسمپاتیک، تعادل، ثبات و توازن بدن و همچنین کنترل بدن در حالت استراحت را بر عهده دارد و مسئول عملکرد استراحت و هضم در بدن است.

سیستم اعصاب سمپاتیک، کنترل‌کننده پاسخ‌های بدن در هنگام خطر و مسئول پاسخ جنگ یا فرار است. اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک بخشی از سیستم اتوماتیک هستند که مسئول اعمال غیر ارادی بدن انسان است.

نحوه عملکرد سیستم عصبی

سیستم عصبی دارای سه عملکرد مشترک بر اساس ورودی‌های حسی، هماهنگی و خروجی‌های حرکتی است.

ورودی‌های حسی

ورودی‌های حسی از گیرنده‌های حسی می‌آیند که تغییرات حسی درون و بیرون بدن را به مغز می‌رسانند. مجموع تمام اطلاعاتی که توسط این گیرنده‌ها جمع می‌شود را ورودی حسی می‌نامند.

سیستم عصبی این ورودی‌های حسی را پردازش و تفسیر کرده و تصمیم می‌گیرد که چه واکنشی انجام دهد. سیستم عصبی، اندام‌های مسئول مانند ماهیچه‌ها و غدد را فعال می‌سازد تا به ورودی پاسخ بدهند. این پاسخ را خروجی حرکتی می‌نامند.

آناتومی اعصاب بدن

هماهنگی حسی

عملکرد اولیه سیستم عصبی، کنترل و انتقال اطلاعات درسراسر بدن است. سیستم عصبی با استفاده از گیرنده‌های حسی، اطلاعات را از محیط گرفته و آنها را به قسمت‌های مختلف بدن می‌فرستد. ورودی‌های حسی به سیستم عصبی مرکزی ارسال می‌شود تا در آنجا پاسخ مناسب تعیین شود.

پاسخ حرکتی

هنگامی که پاسخ مشخص شد، سیگنال‌ها را از طریق خروجی حرکتی به عضلات یا غدد می‌فرستد تا پاسخ دادن آغاز شود. در انسان، وجود سیستم پیشرفته باعث شده تا مواردی مانند زبان، بیان مفاهیم به صورت انتزاعی، انتقال فرهنگ و بسیاری از ویژگی‌های دیگر جامعه به وجود آیند که اگر این سیستم عصبی پیشرفته وجود نداشت، چنین مواردی نیز وجود نداشتند.

شناخت بیماری آنوریسم مغزی

آنوریسم مغزی به معنای وجود یک ناحیه ضعیف و برآمده در دیواره شریانی است که به مغز خونرسانی می‌کند. در اغلب موارد آنوریسم یا کلاف مغزی هیچ علائمی ایجاد نمی‌کند و بیمار متوجه آن نمی‌شود.

در موارد نادری، آنوریسم مغزی پاره می‌شود و در نتیجه خونریزی مغزی و به دنبال آن، سکته مغزی ایجاد می‌شود. در صورتی که آنوریسم مغزی پاره شود، خونریزی زیر عنکبوتیه رخ می‌دهد. بسته به شدت خونریزی، ممکن است آسیب‌های مغزی یا مرگ رخ دهد. ناحیه‌ای که بیش از همه در آن خونریزی رخ می‌دهد، شبکه‌ای از رگ‌های خونی در پایه مغز است که حلقه شریانی ویلیس نام دارد.

آیا آنوریسم مغزی باعث مرگ میشود؟

آنوریسم مغزی با علائمی مانند سردرد ناگهانی، استفراغ، از دست دادن هوشیاری و تشنج همراه است. اگر شما یا یکی از اطرافیانتان چنین علائمی دارند، لازم است که سریعا به پزشک مراجعه کنید.

آنوریسم‌هایی که منجر به خونریزی شده باشند بسیار جدی و خطرناک هستند. در بسیاری از موارد، خونریزی آنوریسم مغزی منجر به مرگ یا ناتوانی‌هایی در بیمار می‌شود.

برای کنترل آنوریسم لازم است که بیمار در بیمارستان بستری شود و به منظور کاهش فشار داخلی مغز و کنترل تنفس و علائم حیاتی (مانند فشارخون) کاملا تحت نظر باشد و لازم است که برای پیشگیری از برآمدگی مجدد شریان‌ها، درمان‌های لازم صورت گیرند.

آنوریسم مغزی

علت آنوریسم مغزی چیست؟

ممکن است شخصی به صورت ارثی مستعد بروز آنوریسم مغزی باشد و یا اینکه بالا رفتن سن یا تصلب شرایین موجب بروز این مشکل شود. برخی از عوامل خطر نیز موجب افزایش احتمال بروز آنوریسم مغزی می‌شوند و یا در صورتی که شخص به آنوریسم مبتلا باشد، خطر پارگی آن را افزایش می‌دهند.

مهمترین دلایل پارگی آنوریسم مغزی عبارتند از:

• سابقه خانوادگی
• سابقه ابتلا به آنوریسم در گذشته
• جنسیت
• نژاد
• فشارخون بالا
• سیگار کشیدن

سابقه خانوادگی

افرادی که سابقه خانوادگی در ابتلا به آنوریسم مغزی دارند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به آنوریسم مغزی هستند.

سابقه ابتلا به آنوریسم در گذشته

افرادی که قبلا دچار این مشکل شده‌اند، ممکن است در آینده مجددا نیز به آن دچار شوند.

جنسیت

زنان بیشتر از مردان دچار کلاف مغزی و خونریزی زیر عنکبوتیه می‌شوند.

نژاد

افرادی از نژاد آفریقای آمریکایی بیشتر از سفیدپوستان مستعد خونریزی زیر عنکبوتیه هستند.

فشارخون بالا

خطر بروز خونریزی زیر عنکبوتیه در افرادی که سابقه فشارخون بالا دارند بیشتر است.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن علاوه بر این که موجب بالا رفتن فشار خون می‌شود، به طور مستقیم نیز خطر پاره شدن آنوریسم مغزی را بسیار بالا می‌برد.

علائم آنوریسم مغزی چیست؟

آنوریسم مغزی در اغلب موارد موجب بروز هیچ علائمی نمی‌شود و طی تست‌های تشخیصی که برای سایر مشکلات انجام می‌شوند، به طور تصادفی تشخیص داده می‌شود. اما در برخی موارد دیگر، آنوریسم مغزی با ایجاد فشار بر روی نواحی از مغز، موجب بروز مشکلات و علائمی می‌شود.

در صورتی که این حالت رخ دهد، شخص دچار علائمی مانند سردرد شدید، تاربینی، تغییر در گفتار، درد گردن و سایر علائم می‌شود که این موضوع بستگی به محل بروز آنوریسم در مغز و شدت آن دارد.

علائم آنوریسم مغزی پاره شده معمولا به طور کاملا ناگهانی بروز می‌کنند. اگر هر یک از علائم زیر را دارید یا متوجه وجود آن در سایر افراد شدید، فورا با اورژانس تماس بگیرید:

• سردرد ناگهانی و شدید که با سردردهایی که تابه‌حال داشته‌اید فرق می‌کند.
• درد گردن
• سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ
• حساسیت به نور
• غش کردن و از دست دادن هوشیاری
• تشنج

روشهای تشخیص آنوریسم مغزی

از آنجایی که آنوریسم مغزی موجب بروز هیچ علائمی نمی‌شود، این بیماری معمولا در حین تشخیص یا درمان سایر بیماری‌ها به طور تصادفی تشخیص داده می‌شود.

در صورتی که پزشک شما به وجود کلاف مغزی مشکوک باشد، ممکن است یکی از تست‌های تشخیصی زیر را تجویز کند:

• سی تی اسکن
• اسکن سی تی ای (CTA) یا توموگرافی کامپیوتری آنژیوگرام
• ام آر آی
• آنژیوگرام مغزی

سی تی اسکن

با کمک این تست می‌توان خونریزی مغزی را تشخیص داد. در صورتی که پزشک حدس بزند که آنوریسم مغزی شما پاره شده و خونریزی زیر عنکبوتیه رخ داده است، پانکسیون کمری (نمونه‌برداری از مایع مغزی نخاعی) نیز انجام می‌شود.

اسکن سی تی ای (CTA) یا توموگرافی کامپیوتری آنژیوگرام

این تست نسبت به اسکن سی تی دقیق‌تر است و با کمک آن بهتر می‌توان رگ‌های خونی را بررسی کرد. در این تست از اسکن سی تی، تکنیک‌های کامپیوتری ویژه و ماده کنتراست رنگی که در خون تزریق می‌شود، استفاده می‌شود.

اسکن ام آر آی

این تست مشابه با CTA است و در آن از میدان‌های مغناطیسی و امواج رادیویی برای عکسبرداری از رگ‌های خونی استفاده می‌شود. در این روش نیز ممکن است از ماده کنتراست رنگی برای رسیدن به وضوح بهتر عکس استفاده شود.

آنژیوگرام مغزی

طی این تست که لوله بسیار باریک از طریق رگی که در کشاله ران یا بازو قرار دارد وارد رگ‌های بدن شده و وارد مغز می‌شود. سپس یک ماده کنتراست رنگی درون شریان مغزی تزریق می‌شود. مانند تست‌های بالایی، ماده کنتراست رنگی موجب می‌شود که وجود هر مشکلی در رگ‌های مغزی از جمله آنوریسم، در تصاویر اشعه ایکس نمایان شود.

این تست بیشتر تهاجمی است و خطرات بیشتری به همراه دارد اما این روش بهترین راه ممکن برای تشخیص محل آنوریسم‌های کوچک (کمتر از ۵ میلی‌متر است)

نحوه درمان آنوریسم مغزی

پزشک شما قبل از انتخاب بهترین روش درمانی باید موارد مختلفی را مدنظر قرار دهد. عواملی که بر انتخاب روش درمان آنوریسم مغزی موثرند عبارت‌اند از سن، اندازه آنوریسم، سایر عوامل خطر و وضعیت کلی سلامتی شما.

از آنجایی که احتمال پاره شدن آنوریسم‌های کوچک (کمتر از ۱۰ میلی‌متر) کم است و جراحی برای درمان آنوریسم مغزی یک جراحی پرخطر محسوب می‌شود، در این موارد پزشک تنها وضعیت شما را تحت نظر می‌گیرد و جراحی انجام نمی‌دهد. پزشک راه‌هایی را برای سالم نگه داشتن عروق خونی به شما پیشنهاد می‌دهد مانند کنترل فشارخون و ترک سیگار.

درمان آنوریسم مغزی

اگر آنوریسم مغزی بزرگ باشد و یا موجب علائمی مانند درد شده باشد و یا این که شما سابقه پارگی آنوریسم مغزی در گذشته را داشته باشید، ممکن است جراحی آنوریسم مغزی برای شما تجویز شود.

از روش‌های زیر برای درمان آنوریسم مغزی پاره شده و پاره نشده استفاده می‌شود:

• روش آمبولازیسیون اندوواسکولار (بستن رگ از طریق جراحی بسته)
• روش کلیپس زدن با جراحی باز
• تغییر سبک زندگی

روش آمبولازیسیون اندوواسکولار (بستن رگ از طریق جراحی بسته)

طی این عمل جراحی یک لوله بسیار باریک وارد شریان مورد نظر می‌شود و در نزدیکی آنوریسم مغزی قرار می‌گیرد. در یکی از روش‌ها، یک سیم‌پیچ نرم از طریق لوله وارد شریان شده و درون آنوریسم را پر می‌کند و بنابراین احتمال پاره شدن آنوریسم بسیار کم می‌شود.

در روشی دیگر یک توری در آنوریسم قرار داده می‌شود تا جریان خون در فضای آنوریسم کم شود و آنوریسم پاره نشود. این روش از روش جراحی باز بسیار کم تهاجمی‌تر است اما با خطراتی مانند پاره شدن آنوریسم همراه است.

روش کلیپس زدن با جراحی باز

در این جراحی یک کلیپس فلزی کوچک در اطراف پایه‌ی آنوریسم قرار داده می‌شود تا این قسمت به طور کامل از جریان خون درون شریانی جدا شود. این کار موجب کاهش فشار روی آنوریسم می‌شود و از پاره شدن آن جلوگیری می‌کند. امکان انجام این جراحی به محل آنوریسم، اندازه آن و وضعیت کلی سلامت شما بستگی دارد.

هر دوی این جراحی‌ها باید در بیمارستان انجام شوند.

در برخی از موارد، شکل آنوریسم مغزی به گونه‌ای است که هر دو سر کلاف مغزی باید بریده شود و سپس دو انتهای رگ مجددا به هم بخیه زده شود، اما این حالت به ندرت رخ می‌دهد. گاهش اوقات این شریان به اندازه کافی بلند نیست که دوباره به هم بخیه زده شود که در این صورت از پیوند شریان که از شریان دیگری گرفته شده استفاده می‌شود.

تغییر سبک زندگی

اگر شما به آنوریسم مغزی پاره نشده دچار هستید، می‌توانید با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود، احتمال پاره شدن آن را کاهش دهید. این موارد عبارتند از:

• سیگار نکشید و از مواد یا داروهای مخدر و نشاط آور استفاده نکنید. در صورتی که از این مواد استفاده می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید تا با طرح برنامه درمانی مناسب به شما کمک کند که مصرف این مواد را ترک کنید.
• رژیم غذایی سالمی داشته باشید و ورزش کنید. تغییر در سبک زندگی و ورزش کردن موجب کاهش فشارخون می‌شود.
• در مورد نحوه ایجاد تغییرات مناسب در رژیم غذایی و فعالیت‌های خود با پزشک مشورت کنید.
• مصرف کافئین را محدود کنید. کافئین یک ماد محرک است که می‌تواند موجب افزایش ناگهانی فشارخون شود.
• از وارد کردن فشار زیاد به بدن خود خودداری کنید. وارد کردن فشار زیاد و ناگهانی به بدن مانند زمانی که چیز سنگینی را بلند می‌کنید، موجب افزایش ناگهانی فشارخون می‌شود.

دوبینی چشم چیست و تاری دید چگونه اتفاق می‌افتد؟

دوبینی چشم که در اصلاح پزشکی به آن دیپلوپی گفته می‌شود، یک اختلال بینایی است که در آن فرد یک شی واحد را به صورت دو تصویر مجزا می‌بیند. این تصاویر ممکن است در کنار هم و یا بر روی یکدیگر قرار داشته باشند و یا ترکیبی از این دو حالت رخ دهد.

بسته به شدت بیماری و علت زمینه‌ای آن، دو بینی چشم می‌تواند ثابت، موقت و یا پیش‌رونده باشد. از جمله علائم دوبینی چشم می‌توان به سرگیچه، به هم خوردن تعادل در هنگام راه رفتن و اختلال در خواندن اشاره کرد.

افراد مبتلا به دو بینی چشم که به همراه آن دچار درد ناگهانی یا شدید می‌شوند و یا افرادی که دچار آسیب‌دیدگی یا علائم مربوط به اختلال سیستم عصبی می‌گردند، معمولا باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنند.

اختلال دوبینی چشم چگونه است؟

هنگامی که افراد تصاویر را مشاهده می‌کنند، مجموعه‌ای منظم از قرینه گرفته تا عضلات چشم و اعصابی که اطلاعات را برای تفسیر به مغز انتقال می‌دهند، با یکدیگر همکاری می‌کنند تا امکان دیدن اشیا برای فرد فراهم گردد.

اگر هر یک از این بخش‌ها در مسیر بینایی دچار اختلال شود، ممکن است فرد به دو بینی مبتلا شود. افراد مبتلا به تاری دید همیشه باید تحت نظر یک متخصص مغز و اعصاب باشند. حتی اگر فرد مبتلا به دوبینی خفیف باشد، در صورت مشاهده علائم هشدار دهنده فورا باید توسط پزشک تحت معاینه قرار بگیرند.

برخی از افراد نیز ممکن است دچار دو بینی موقتی شوند. در این حالت علائم دوبینی چشم به صورت گذرا در این افراد ایجاد می‌شود و پس از مدتی این علائم از بین می‌روند. در این صورت فرد حتما باید به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند تا علائم فرد به دقت مورد ارزیابی قرار گیرد. زیرا ممکن است دو بینی موقت ناشی از بیماری دیگری باشد که نیاز به درمان داشته باشد.

دلایل دو بینی چشم و تاری دید

علت دوبینی چشم ناشی از عوامل مختلفی است. در حالتی‌که دو بینی تک چشمی است، فرد اگر یک چشم خودش را ببند باز هم شی را دوتا می‌بیند. دوبینی دوچشمی بر خلاف دو بینی تک چشمی در حالتی که هر دو چشم فرد باز است احساس می‌شود.

عوامل دو بینی چشمی بسیار گسترده است. برخی از عواملی که منجر به این عارضه چشمی می‌شوند عبارتند از:

• بیماری قرنیه چشم
• اختلال عدسی چشم
• ضعف عضلات چشم
• اختلالات مغزی

بیماری قرنیه چشم

قرنیه چشم وظیفه متمرکز کردن نور ورودی به چشم را بر عهده دارد. اختلال در قرنیه چشم باعث ایجاد دوبینی و تاری چشم می‌شود. این اختلال معمولا در یک چشم رخ می‌دهد.

قرنیه چشم از سه طریق ممکن است دچار آسیب‌دیدگی شود:

• عفونت که می‌توانند باعث تحریک قرنیه شوند
• زخم‌ها که می‌توانند ساختار قرنیه را تغییر دهند
• خشکی قرنیه که باعث اختلال بینایی می‌شود

اختلال عدسی چشم

عدسی چشم در پشت مردمک قرار دارد و کمک می‌کند تا نور بر روی شبکیه متمرکز گردد، اختلال شایع عدسی که می‌تواند منجر به دو بینی چشم گردد، کاتاراکت یا آب‌ مروارید است.

ضعف عضلات چشم

اگر عضله‌ای در یکی از چشم‌ها ضعیف‌تر از چشم دیگر باشد، حرکت چشم‌ها باهم هماهنگ نبوده و ممکن است فرد دچار دوبینی شود.

ضعف عضلات چشم می‌تواند ناشی از بیماری‌های زیر باشد:

• بیماری میاستنی گراویس
• بیماری گریوز
• بیماری اعصاب و روان

میاستنی گراویس

یک بیماری خود ایمنی است که تحریک عضلات توسط اعصاب مغز را مسدود می‌کند، از علائم این بیماری می‌توان به دوبینی چشم و افتادگی پلک‌ها اشاره کرد.

بیماری گریوز

یک بیماری مربوط به تیروئید است که بر عضلات چشم اثر می‌گذارد، این بیماری باعث ایجاد دوبینی عمودی می‌شود، به‌نحوی که یک تصویر بالای تصویر دیگر قرار می‌گیرد.

بیماری اعصاب و روان

برخی از بیماری‌ها می‌توانند بر عصب‌های کنترل‌کننده عضلات چشم مؤثر باشند، در نتیجه فرد به دوبینی و تاری دید مبتلا می‌شود، برخی از این اختلالات عبارت‌اند از:

• بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس که بر اعصاب مغز یا نخاع تأثیر می‌گذارد.
• بیماری سندرم گیلن باره، یک اختلال عصبی است که باعث ضعف پیش‌رونده بیمار می‌شود.
• دیابت، که می‌تواند بر روی اعصاب کنترل‌کننده عضلات چشم، اثرگذار باشد.

اختلالات مغزی

بسیاری از دلایل دوبینی چشم ناشی از اختلالات مغزی است. این اختلالات بر روی اعصاب کنترل‌‌کننده چشم، اثر خواهند گذاشت.

از جمله اختلالات مغزی که منجر به دو بینی چشم می‌شوند می‌ـوان به موارد زیر اشاره کرد:

• سکته مغزی
• آنوریسم مغزی
• افزایش فشار داخل مغز ناشی از عواملی همچون تروما ضربه به سر، خونریزی مغزی یا عفونت
• تومور مغزی
• سردرد میگرنی

علائم دوبینی چشم و تاری دید

علائم دوبینی چشم بسیار مختلف است. در برخی از افراد ممکن است دو بینی چشم بدون هیچ علامتی ایجاد شود، اما در هنگام بروز دو بینی بیمار کاملا از وجود آن آگاه خواهد شد. بسته به علت اصلی بروز دو بینی در چشم، علائم دیگری نیز ممکن است همراه با آن ظاهر شود. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ناهماهنگی یک یا هر دو چشم، مانند لوچ شدن و یا چپ شدن چشم‌ها
• درد هنگام حرکت یک یا هر دو چشم
• ناراحتی یا درد در اطراف چشم، مانند شقیقه و ناحیه ابرو
• سردرد
• حالت تهوع
• ضعیف شدن چشم
• افتادگی پلک‌ها

انواع دوبینی چشم

به طور کلی انواع دوبینی چشم به سه دسته مختلف تقسیم بندی می‌شود:

• دوبینی دو چشمی
• دو بینی یک چشمی
• دو بینی فیزیولوژیک

دوبینی دو چشمی

در صورتی که فرد مبتلا به دو بینی دو چشمی باشد، هر دو چشم او نمی‌توانند با یکدیگر هماهنگ عمل کنند و اگر بیمار یکی از چشم‌هاش را ببندد، دوبینی برطرف می‌شود.

دو بینی تک چشمی

دو بینی تنها در یک چشم وجود دارد، که منجر به ایجاد سایه در تصاویر می‌شود، تصاویر فقط اندکی از هم فاصله می‌گیرند. دو بینی تک چشمی کمتر از دو بینی دو چشمی شایع است.

دوبینی فیزیولوژیک

هنگامی رخ می‌دهد که فقط تصاویر پس‌زمینه یا تصاویری که فرد بر روی آن‌ها متمرکز نشده‌ است، به‌صورت دوگانه دیده می‌شوند. معمولا زمانی که کودکان اشیاء را به‌صورت دوگانه می‌بینند، مبتلا به این نوع از دوبینی هستند.

روش های تشخیص دوبینی چشم

به منظور تشخیص دوبینی چشم در فرد بیمار، پزشک ابتدا سؤالاتی در خصوص علائم و سابقه پزشکی شخص خواهد پرسید. سپس یک معاینه فیزیکی کامل انجام می‌دهد. در نهایت پزشک بر اساس اطلاعاتی که بدست می‌آورد، علت دو بینی چشم و آزمایشات مورد نیاز را تجویز می‌کند.

تشخیص درست دو بینی چشم به پزشک کمک می‌کند تا بتواند بهترین درمان را برای دوبینی تجویز کند. یکی از مواردی که پزشک در مواجهه با بیمار مبتلا به دو بینی چشم و تاری دید به دنبال تشخیص آن است، نوع دوبینی است. پزشک با معاینه بیمار تشخیص می‌دهد که آیا دو بینی دائمی است یا موقت. همچنین با انجام آزمایشات میزان پیشروی بیماری را تشخیص می‌دهد.

از جمله اقداماتی که پزشک به منظور تشخیص دو بینی چشم و تاری دید انجام می‌دهد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پزشک از بیمار می‌خواهد به تصاویر در کنار یکدیگر نگاه کند و بگوید که آیا تصاویر دوگانه را در کنار هم می‌بیند یا بالا پایین.
• پزشک از بیمار می‌خواهد که به یک جهت خاص نگاه کند تا متوجه شود که در این شرایط دوبینی در ایجاد می‌شود یا خیر.
• پزشک در مورد وجود هرگونه درد یا بی‌حسی در پیشانی و گونه، ضعف در عضلات صورت، سرگیجه و اختلال در بلع و گفتار سؤالاتی خواهد پرسید، زیرا این علائم ممکن است به وجود اختلال در اعصاب جمجمه‌ای مربوط باشد.
• پزشک در مورد سایر علائم مربوط به سیستم عصبی و سایر بیماری‌ها سؤالاتی خواهد پرسید.
• یکی از مهم‌ترین قسمت تشخیص دوبینی چشم در فرد، معاینه فیزیکی چشم‌ها است.
• بینایی سنجی اقدام دیگری است که پزشک به منظور تشخیص دو بینی انجام می‌دهد.
• پزشک به دقت برآمده بودن چشم‌ها و افتادگی پلک‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
• نحوه واکنش مردمک نسبت به نور نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• حرکات چشم کنترل می‌شود، از بیمار خواسته می‌شود تا انگشت پزشک را به سمت بالا، پایین، راست و چپ دنبال کند.
• در نهایت پزشک به کمک لامپ اسلیت (وسیله‌ای که به کمک آن می‌توان چشم‌ها را با بزرگ‌نمایی بالا بررسی کرد) و افتالموسکوپ ساختارهای داخلی چشم‌ها نمایش می‌دهد، چشم‌ها را بررسی می‌کند.

علائم و یافته‌های معاینه می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره دلایل دوبینی چشم در اختیار پزشک قرار دهد.

درمان دوبینی چشم

اگر بیمار دچار دو بینی و تاری دید شده باشد، درمان دوبینی چشم به علت زمینه‌ای بیماری و همچنین درگیر بودن یک چشم (مونوکولار) یا هر دو چشم (بینوکولار) بستگی خواهد داشت. دو بینی در صورتی‌که ناشی از بیماری‌ها و یا اختلالات عصبی باشد، با درمان بیماری می‌تواند بهبود یابد. برای مثال دیابت و بیماری میاستنی با دارو درمان خواهد شد.

سایر گزینه‌های درمان تاری دید و دوبینی چشم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• عینک زدن
• انجام تمرینات ویژه چشم
• نصب منشور بر روی عینک
• پوشاندن یک چشم
• استفاده از لنز تماسی مات (بدون دید) در یک چشم
• جراحی عضلات چشم
• استفاده از عدسی منشوری
• تزریق بوتولینوم توکسین (بوتاکس) به عضله چشم

استفاده از لنزهای مات داخل چشمی جهت درمان دوبینی چشم

در برخی از موارد به منظور درمان دو بینی چشم در فرد، یک روش جراحی به نام کاشت لنز داخل چشمی (IOL) می‌تواند گزینه مناسبی باشد. با این حال، این روش فقط زمانی توصیه می‌شود که سایر روش‌های درمانی موفق نبوده باشند. لنز داخل چشمی تنها برای افرادی که دوبینی دوچشمی دارند، مناسب است. در این روش عدسی بیمار خارج می‌شود و با یک عدسی مصنوعی جایگزین می‌گردد.

درمان تاری دید با لنز مات داخل چشمی

استفاده در منشور برای درمان دو بینی چشمی

منشور یک قطعه شیشه‌ای یا پلاستیکی V شکل است که باعث شکست نور می‌شود. می‌توان منشورهای خاصی را که منشور فرنل نامیده می‌شود، بر روی عینک نصب نمود، این کار راه مؤثری برای درمان دوبینی چشم محسوب می‌شود.

منشور فرنل از ورقه‌های پلاستیکی نازک درست می‌شود. یک‌طرف آن به شیشه عینک چسبانده می‌شود و طرف دیگران دارای شیارهای خاصی است که باعث تغییر نور ورودی به چشم‌ها می‌شود.

منشور برای درمان دو بینی چشمی

درمان دوبینی چشم از طریق تزریق بوتاکس

گاهی اوقات برای درمان اختلالات حرکتی چشم، مانند لوچ شدن چشم‌ها، از تزریق بوتولینوم استفاده می‌شود. سم بوتولینوم به یکی از عضلات کنترل‌کننده حرکت چشم تزریق می‌شود. این سم ارسال پیام‌های شیمیایی از اعصاب را مسدود می‌کند، درنتیجه عضله در حالت استراحت قرار می‌گیرد.

این به این معنی است که عضله دیگر نمی‌تواند چشم را حرکت دهد، در نتیجه سایر عضلات کنترل چشم را به عهده می‌گیرند، این کار باعث تقویت چشم خواهد شد.

درمان دوبینی چشم با تزریق بوتاکس

درمان دوبینی چشم از طریق جراحی چشم

اگر دوبینی ناشی از بیماری‌هایی همچون لوچی باشد، جراحی عضلات چشم می‌تواند موقعیت چشم‌ها را تصحیح کند. عمل جراحی دو بینی چشم در صورتی در نظر گرفته می‌شود که مزیت جراحی (تراز کردن چشم‌ها)، بیشتر از عوارض و خطرات احتمالی آن باشد.

شش عضله در هر چشم کنترل موقعیت چشم‌ها را بر عهده دارند؛ می‌توان هر یک از این عضلات را تقویت، تضعیف و یا اصلاح نمود. بسته به نوع و شدت انحراف چشم‌ها، جراحی دوبینی چشم روی عضلات موردنظر انجام می‌شود تا موقعیت چشم‌ها اصلاح شده و تراز گردند.

عمل جراحی دوبینی چشم

پیشگیری از دوبینی چشم و تاری دید

پیشگیری از دوبینی چشم متکی بر پیشگیری از ایجاد علل و بیماری‌های زمینه‌ای آن است. در اینجا چند نکته برای افزایش سلامتی چشم‌ها و کاهش خطر ابتلای به دوبینی بیان خواهد شد. این موارد عبارتند از:

1. کنتزل دیابت
2. پیشگیری از ایجاد آب مروارید
3. جلوگیری از خشکی چشم
4. جلوگیری از آسیب‌دیدگی سر

کنترل دیابت

بیماران مبتلا به دیابت که به دقت برنامه درمانی خود را دنبال می‌کنند، کمتر در معرض خطر دوبینی قرار می‌گیرند.

پیشگیری از ایجاد آب‌ مروارید

مراقبت از سلامتی چشم‌ها و کاهش خطر آب‌ مروارید از طریق استفاده از عینک آفتابی، سیگار نکشیدن و داشتن رژیم غذایی سالم، احتمال دو بینی چشم را کاهش می‌دهد.

جلوگیری از خشکی چشم

اگر رطوبت چشم‌ها به خوبی حفظ شود، می‌تواند از ایجاد دوبینی جلوگیری به عمل آورد. همچنین، سعی کنید از خیره شدن طولانی‌ مدت به کامپیوتر خودداری کنید، چرا که می‌تواند باعث خشکی چشم‌ها گردد.

جلوگیری از آسیب‌دیدگی سر

جلوگیری از آسیب‌ دیدگی ناحیه سر از طریق بستن کمربند ایمنی در هنگام رانندگی، استفاده از کلاه ایمنی در هنگام دوچرخه‌سواری و یا راندن موتورسیکلت و استفاده از کلاه و عینک مناسب هنگام کار با ماشین‌آلات و بازی‌های ورزشی می‌تواند احتمال ابتلا به دوبینی چشم و تاری دید را کاهش دهد.

ام آر آی یک روش تصویربرداری پیشرفته است که از طریق آن می‌توان تصویر بافت‌های درونی بدن را دید. در صورتی که اصول ایمنی رعایت شود، ام ار ای یک روش کاملا ایمن برای تصویر برداری است.

تصویربرداری ام آر آی (MRI) و مزایای آن

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) روشی است که در آن از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تصویربرداری دقیق از ارگان‌ها و بافت‌های درون بدن استفاده می‌شود.

بیشتر دستگاه‌های ام آر ای بزرگ و لوله‌ای شکل هستند. زمانی که شما داخل دستگاه ام آر آی می‌شوید، میدان مغناطیسی باعث می‌شود که‌ اتم‌های هیدروژن به طور موقتی در بدن شما تغییر جهت یابند. امواج رادیویی باعث همسو شدن اتم‌ها و ایجاد شدن سیگنال‌های بسیار ضعیف شده که برای ساختن عکس‌های مقطعی‌ ام آر ای استفاده می‌شود.

دستگاه ام آر آی همچنین می‌تواند برای تولید عکس‌های سه بعدی که از زوایای مختلف دیده می‌شوند به کار برده شود. امروزه پزشکان برای عکس‌برداری از داخل بدن بیماران از دستگاهی به نام ام آر ای استفاده می‌کنند.

مزایای ام آر آی نسبت به دیگر تجهیزات عکس‌برداری این است که تصاویر واضح‌تری را ارائه می‌دهد؛ اما افرادی که اضافه وزن بسیار دارند یا از ایمپلنت‌های فلزی استفاده کرده‌اند برای استفاده از ام آر آی محدودیت دارند. همچنین زنان باردار نیز قبل از استفاده از دستگاه ام آر ای باید با پزشک یا متخصص رادیولوژی مشورت نمایند.

چرا عکس‌برداری به روش ‌ام آر آی انجام می‌شود؟

ام آر آی (MRI) یک روش غیرتهاجمی است که پزشک برای معاینه ارگان‌ها، بافت‌ها و سیستم اسکلتی بدن به کار می‌برد. با این روش تصاویری با کیفیت بالا از بدن گرفته می‌شود که به تشخیص بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات کمک می‌کند.

انواع ام ار ای

ام ار ای انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر است:

• ام آر ای مغز و نخاع
• ام آر آی قلب و عروق خونی
• ام آر آی ارگان‌های داخلی دیگر
• ام آر آی استخوان‌ها و مفاصل
• ام آر آی سینه

انواع ام آر آی مغز

ام آر ای مغز و نخاع

در بسیاری از موارد از ام آر آی مغز و نخاع استفاده می‌شود. این تصاویر غالبا برای کمک به تشخیص بیماری‌های زیر به کار برده می‌شوند:

• آنوریسم عروق مغزی
• اختلالات چشم و گوش داخلی
• اسکلروز چندگانه (ام اس)
• آسیب‌دیدگی‌های نخاعی
• سکته مغزی
• تومورهای مغزی
• آسیب‌دیدگی‌های مغز ناشی از وارد آمدن ضربه به سر

یکی از انواع ام آر ای، ام آر آی (MRI) عملکردی مغز است. با این روش تغییرات متابولیسمی ایجاد شده در مغز اندازه‌گیری می‌شود. همچنین با این روش آناتومی مغز بررسی شده و مشخص می‌شود که کدام قسمت مغز عملکرد بحرانی دارد.

ام آر آی مغز به مشخص شدن قسمت‌های کنترل حرکتی و زبانی در مغز افرادی که می‌خواهند عمل مغز انجام دهند کمک می‌کند. ام آر آی عملکردی همچنین برای ارزیابی آسیب‌دیدگی ناشی از جراحات سر و اختلالاتی نظیر بیماری آلزایمر به کار می‌رود.

ام آر آی قلب و عروق خونی

ام آر آی قلب و عروق خونی برای بررسی و ارزیابی موارد زیر به کار برده می‌شود:

• اندازه و عملکرد دهلیزهای قلب
• ضخامت و حرکت دیواره‌های قلب
• گستردگی آسیب‌دیدگی‌های ناشی از حملات یا بیماری‌های قلبی
• مشکلات ساختاری در آئورت مانند آئوریسم یا انسداد آئورت
• التهاب یا انسداد عروق خونی

ام آر آی ارگان‌های داخلی دیگر

ام آر ای ممکن است برای بررسی تومورها یا ناهنجاری‌های دیگر در بسیاری از ارگان‌های بدن به کار برده شود. برخی از این ارگان‌ها عبارتند از:

• کبد و مجرای صفراوی
• کلیه‌ها
• طحال
• پانکراس
• رحم
• تخمدان‌ها
• پروستات

ام آر آی استخوان‌ها و مفاصل

ام آر آی (MRI) همچنین برای ارزیابی قسمت‌های زیر در بدن به کار برده می‌شود:

• ناهنجاری‌های مفصلی که به دلیل ضربه یا آسیب‌دیدگی‌های مکرر ایجاد شده‌اند مانند پارگی غضروف یا رباط‌ها
• ناهنجاری‌های دیسکی در ستون فقرات
• عفونت‌های استخوانی
• تومور استخوان و بافت نرم

ام آر آی سینه

ام آر آی همچنین ممکن است همراه با ماموگرافی برای تشخیص سرطان سینه به خصوص در زنانی که بافت توده‌ای در سینه دارند یا در آنهایی بیشتر در معرض ابتلا به این سرطان قرار دارند انجام شود.

عوارض ام آر آی چیست؟

از آنجا که در دستگاه MRI از میدان مغناطیسی قوی استفاده می‌شود، وجود تجهیزات فلزی در بدن ممکن است باعث ایجاد عوارضی شده یا بر قسمتی از تصاویر گرفته شده به روش ام آر آی تاثیر بگذارد.

قبل از انجام ام آر آی به تکنسین آن در مورد استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی یا فلزی در بدن اطلاع دهید تا شما را از عوارض دستگاه ام ار ای آگاه سازند. برخی از این تجهیزات فلزی یا الکترونیکی عبارتند از:

• پروتزهای متحرک فلزی
• دریچه‌های مصنوعی قلب
• دیفیبلاتور متحرک قلب
• پیس میکر
• گیره‌های فلزی
• ایمپلنت‌های حلزونی
• گلوله یا هر شی‌ء فلزی دیگر

اگر شما خالکوبی کرده‌اید، از پزشک در مورد تاثیر آن بر تصاویر گرفته شده با ام آر ای سؤال کنید. برخی از جوهرهای تیره ممکن است حاوی مواد فلزی باشند.

قبل از انجام ام آر آی، به پزشک در مورد قصد خود برای بارداری اطلاع دهید. خطر ام ار ای در بارداری شامل اثرات میدان مغناطیسی روی جنین هنوز به طور دقیق مشخص نشده است. ممکن است پزشک از روش‌های جایگزین استفاده کرده یا تصویربرداری به روش ام آر آی را به تاخیر بیندازد.

قبل از انجام ام آر آی حتما به پزشک و تکنسین دستگاه در مورد مشکلات کلیوی و کبدی خود اطلاع دهید زیرا بیماری‌های این ارگان‌ها ممکن است باعث ایجاد محدودیت در عوامل کنتراست تزریقی را در حین اسکن محدود کند.

نحوه آماده شدن برای انجام ام آر آی

قبل از انجام ام آر آی، می‌توانید مطابق برنامه خود غذا خورده و داروهای خود را مصرف کنید مگر این که پزشک دستور دیگری داده باشد. معمولا از شما خواسته می‌شود اشیای فلزی که ممکن است بر میدان مغناطیسی تاثیر بگذارند را از خود دور کنید. برخی از این وسایل عبارتند از:

• جواهرات
• گیره سر
• عینک
• ساعت
• کلاه‌گیس
• پروتزهای دندانی
• سمعک
• سینه‌بند

آمادگی برای ام آر آی

در حین انجام ام آر آی چه اقداماتی انجام می‌شود؟

دستگاه MRI مانند یک لوله بزرگ باریک است که هر دو طرف آن باز است. شما روی یک تخت متحرک دراز کشیده و به سمت داخل این لوله هدایت می‌شوید. یک تکنسین از اتاق دیگری شما را تحت نظر دارد و شما می‌توانید از طریق یک میکروفون با او صحبت کنید.

اگر شما ترس از محوطه‌های بسته دارید (کلاستروفوبیا) به شما داروهایی داده می‌شود که در هنگام انجام ام آر آی خوابیده و اضطراب کمتری داشته باشید. بیشتر افراد این فرآیند را بدون مشکل انجام می‌دهند.

دستگاه ام آر آی یک میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی هدایت شده اطراف شما ایجاد می‌کند. انجام این فرایند دردی به همراه ندارد. شما میدان مغناطیسی یا امواج رادیویی را احساس نمی‌کنید و قسمت متحرکی هم در اطراف شما وجود ندارد.

در حین انجام ام آر آی، قسمت داخلی مگنت، ضربات مکرر، ضربان و صداهای دیگری ایجاد می‌کند. استفاده از محافظ گوش یا گوش دادن به موسیقی می‌تواند اثر این نویزها را کاهش دهد.

در برخی موارد، ماده کنتراست که معمولا گادولینیوم است ممکن است از طریق سیاهرگ‌های دست یا بازو تزریق به شما شود. ماده کنتراست برخی ظواهر تصویر را بهبود می‌بخشد. احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک در اثر استفاده از ماده کنتراستی که در ام آر آی به کار برده می‌شود کمتر از ماده کنتراستی است که در سی تی اسکن استفاده می‌شود.

فرآیند انجام ام آر آی ممکن است از ۱۵ دقیقه تا بیش از یک ساعت طول بکشد. شما باید کاملا بی‌تحرک باشید زیرا هر حرکتی باعث تار شدن عکس می‌شود.

در هنگام انجام ام آر آی عملکردی شما باید برخی کارها را انجام دهید که عبارتند از ضربه زدن با شصت به انگشتان دیگر، سائیدن سنباده یا پاسخ به پرسش‌هایی که از شما می‌شود. این کارها به مغز در کنترل فعالیت‌ها کمک می‌کند.

مراقبت بعد از ام آر آی

اگر شما تحت تاثیر داروهای آرام‌بخش نباشید می‌توانید بلافاصله پس از انجام اسکن به فعالیت‌های روزمره و عادی خود بپردازید. اما اگر برای انجام این اسکن به بیمار آرام‌بخش داده شود پرسنل ممکن است تا یکی دو ساعت بعد از دریافت داروی آرامش‌بخش بیمار را مرکز نگه داشته تا کاملا هوشیار شود.

تفسیر جواب ام آر آی

پزشکی که برای تفسیر تصاویر MRI آموزش دیده است (رادیولوژیست) تصاویر گرفته شده از شما را آنالیز کرده و به پزشک شما گزارش می‌دهد. پزشک شما هر مطلب مهمی را با شما در میان گذاشته و مراحل را با شما پیش می‌برد.

هزینه ام آر آی

ام آر آی نسبت به دیگر تجهیزات عکس‌برداری مانند سی تی اسکن هزینه بیشتری دارد اما به دلیل اینکه تصاویر واضح‌تری را ارائه می‌دهد. اکثر متخصصین برای تشخیص دقیق بیماری‌ها استفاده از آن را ترجیح می‌دهند. مثلا برای اختلالات مغزی مانند تومور مغزی با وجود اینکه هزینه ام آر آی مغز بیشتر از سایر روش‌های عکس برداری است، اما توصیه می‌شود تنها ام آر آی انجام شود.